A primeira referencia á actual casa reitoral da parroquia de Corcoesto atópase no Libro de eclesiásticos do expediente do Catastro da Enseada da parroquia de Corcoesto do ano 1753. Nela faise referencia á fábrica da nova casa parroquial sendo sacerdote D. Andrés Montero Fernández.
Con anterioridade, a casa reitoral estaba no lugar de Montefurado, da que tan só coñecemos que era de planta alta e non existindo constancia da súa ubicación concreta.
A casa reitoral de Corcoesto é un bo exemplo da arquitectura tradicional das casas reitorais modernas da comarca de Bergantiños. Conta cunha superficie construída de 436 metros cadrados, cun pombal e un cabazo, configurando todo iso un conxunto arquitectónico ao estilo das moitas casas reitorais que posteriormente, durante o século XIX construíronse en Galicia. Conta cunha superficie anexa de terreo de 6.626 metros cadrados para labradío.
Na comarca de Bergantiños ao hórreo chámaselle cabazo, trátase dunha construción accesoria da casa de labranza, construída en pedra, que consta dunha cámara- celeiro en forma rectangular, colocada sobre varios pares de columnas ou pés provistos dunhas peculiares capas ou tornarratos. Sen embargo, o cabazo da reitoral de Corcoesto ten a «casadeira” ou celeiro pechado. As paredes da cámara están construídas con pedras de cantería con ocos e buracos para a ventilación interior, e cubertas con tellado a dúas augas.
Chama a atención que a diferenza do resto dos hórreos galegos non conte con ningún pináculo ou cruz nos alicerces, pese a ser un inmoble vencellado á igrexa. Contaba nos seus mellores tempos con unha excelente horta chea de árbores froiteiras.
Posteriormente a principios do século XX a casa foi obxecto de ampliación. A prensa histórica fai referencia ás difíciles situacións polas que pasou este edificio ao longo do tempo. Así o 12 de xullo de 1902 o Diario O Noroeste recolle que a casa foi obxecto dun atentado con explosivos (mecha, pistones e dinamita), sendo párroco Manuel Rodríguez Romero.
A Correspondencia Galega: diario de Pontevedra, ou 10 de decembro de 1901, recollía na sección de noticias de Galicia, da Coruña:
“Noites pasadas foi colocado un cartucho de dinamita no portal da casa do cura párroco de Corcoesto D. Manuel Rodríguez. A explosión do cartucho causou grandes danos na vivenda e o natural sobresalto aos inquilinos. Como presuntos autores do feito foron detidos pola Garda Civil os veciños de Corcoesto Pedro Porteira e Manuel Carracedo, e entregados ao Xulgado do Partido”.
Posteriormente no ano 1922 volvería ser obxecto doutro atentado anarquista. Así o diario O Compostelán: diario independente, ou 11 de xaneiro de 1922 recollía na columna de detencións información relativa ás pedreas das que fóra obxecto a casa reitoral de Corcoesto.
“Detencións: Como presuntas autoras de pedreas contra a casa do párroco de Corcoesto (Cabana), don José Martínez Rubiño, detivo a Garda civil, poñéndoas a disposición do Xuíz daquel distrito, a Josefa e Dores Martínez Calvo e a Concepción Calvo Amoedo”.
Nos anos 60 habilitouse na pranta baixa un local como teleclub social para as actividades sociais da parroquia.
A casa reitoral está abandonada desde o ano 1979, data na que faleceu o último sacerdote que a habitaba. Desde entón o seu abandono e deterioración foi progresivo no tempo.
valfluvialdolouridocorcoesto.com 