Por que hai non hai «case» mulleres traballando na execución das obras públicas das Administracións? Concellos da comarca de Bergantiños «incumprirían» a igualdade de xénero nos proxectos de obras e servizos, obxecto de contratación pública

• Os proxectos das obras e servizos, aprobados polos órganos de contratación (alcaldías ou mesas de contratación), non presentan os custos salariais desagregados por xénero, feito que incumple a lei de contratos e a lei de igualdade de xénero
• Os concellos obxecto de estudo, por parte da asociación ambiental e cultural Petón do Lobo e a asociación feminista Lobas Lilas e Spitfire, son o de Cabana de Bergantiños, Coristanco, Laxe e Malpica. Cabana, municipio no que tivo lugar un crime machista no ano 2018, destaca polo elevado número de obras nas que non se ten en conta a desagregación de xénero á hora de elaborar os custos da man de obra
• Millóns de euros de obras públicas, procedentes dos Plans provinciais de obras e de servicios (POS) da Deputación da Coruña e do Agader da Xunta de Galicia, en proxectos que non cumpren coa lei de contratos nin coa igualdade de xénero

A Lei 9/2017, do 8 de novembro, de Contratos do Sector Público, pola que se transpoñen ao ordenamento xurídico español as Directivas do Parlamento europeo e do Consello 2014/23/UE e 2014/24/UE, do 26 de febreiro de 2014, no seu artigo 100, referido ao orzamento base de licitación das obras públicas das Administracións establece que:

“1. Para os efectos desta Lei, por orzamento base de licitación entenderase o límite máximo de gasto que en virtude do contrato pode comprometer o órgano de contratación, incluído o Imposto sobre o Valor Engadido, salvo disposición en contrario. 2. No momento de elaboralo, os órganos de contratación coidarán de que o orzamento base de licitación sexa adecuado aos prezos do mercado. Para ese efecto, o orzamento base de licitación desagregarase indicando no prego de cláusulas administrativas particulares ou documento regulador da licitación os custos directos e indirectos e outros eventuais gastos calculados para a súa determinación. Nos contratos en que o custo dos salarios das persoas empregadas para a súa execución formen parte do prezo total do contrato, o orzamento base de licitación indicará de forma desagregada e con desagregación de xénero e categoría profesional os custos salariais estimados a partir do convenio laboral de referencia”.

A meirande parte da financiación das obras obxecto de licitación pública procede da Deputación da Coruña e da Xunta de Galicia. Cómpre lembrar que o Plan Único da Deputación da Coruña para o ano 2019 repartiría 61,5 millóns de euros, o que supón unhas 800 obras nos 92 concellos da provincia.

(Véxase ao respecto o enlace: https://www.dacoruna.gal/plans-concellos#POS%2B+2018, onde figura o reparto dos fondos entre os distintos concellos da provincia da Coruña).

Nos proxectos que figuran na Plataforma de Contratos das Administracións públicas e nos que o sistema de prezos se basea no orzamento base de licitación, os custos da man de obra non aparecen desagregados por sexo, polo que se invisibiliza ás mulleres nos proxectos das obras públicas. Non se trata só de evitar a discriminación salarial, senón que as mulleres, que non figuran expresamente no cálculo dos custos salariais da man de obra dos contratos, sí aparezan en igualdade de condicións que os homes.

Só se fai referencia a un dos sexos: “peóns” “encofradores”, “conductor”, “solador”, “fontaneiro”, “rehabilitador”…etc. As mulleres non existen nos orzamentos das obras públicas. Non se pensa nas mulleres á hora da aplicación práctica e da execución das obras financiadas con diñeiro público. De aí que tamén as empresas adxudicatarias, non teñan nos seus planteis a moitas mulleres adicadas á execución das obras, e o seu número apenas sexa visible.

A asociación ambiental Petón do Lobo e a asociación feminista Lobas Lilas e Spitfire, instan á Xunta de Galicia e á Deputación da Coruña, a esixir a revisión polo miúdo de todos e cada un dos proxectos de obras e servizos, que financiados públicamente, non conteñan os custos salariais desagregados por xénero.

Asimesmo urxen á Secretaría Xeral de Igualdade, a requerir formalmente e a sancionar aos concellos que dunha maneira ou doutra, incumpren de xeito reiterado coa normativa de xénero.

Lembran tamén que no concello de Cabana de Bergantiños tivo lugar no ano 2018 un cruel crime machista que acabou tristemente coa vida dunha muller, Ana Belén Varela, e que aínda hoxe en día, non existe un Centro de Información á Muller como debera existir. Xa só polo anterior, este concello debera predicar co exemplo e non incumprir a Lei de igualdade nos expedientes de contratación das obras públicas.

Por exemplo, a continuación amósase unha obra con un orzamento base de licitación de 301.568,76 euros “Construción de senda peatonal na AC-429, tramo de Áspera –Picón (Cesullas)”, no concello de Cabana de Bergantiños, onde se produciu o crime machista de Ana Belén Varela no ano 2018. No proxecto non aparecen os custos salariais desagregados por sexo, a pesar da importancia económica da obra. Noutros concellos limítrofes existen exemplos similares.