Colabora e participa! Pica no enlace adxunto e descarga o modelo de alegacións ao macro plantío industrial de 122,60 ha de Eucalyptus nitens no monte Carballoa en Aranga (A Coruña), na Reserva da Biosfera Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo. Só tes que cubrir a cabeceira do escrito cos teus datos persoais e asinar na última folla. Logo preséntao no Rexistro de calquer Administración pública ou se tes sinatura electrónica no rexistro dá Administración estatal no enlace: https://rec.redsara.es/registro/action/are/acceso ou coa Chave 365 no portal da Xunta de Galicia: https://sede.xunta.gal/ Tamén podes modificar o modelo. Data límite para a presentación de alegacións: 16 de xullo de 2021.
Axuda a protexer aos raposos na Resolución anual de caza para a tempada 2021/2022, arestora en tramitación. Descarga o modelo de solicitude. Só tes que cubrir os datos do encabezado, asinar na última folla e presentar o escrito no rexistro de calquer Administración. Podes modificar o modelo. Participa!
Pídese á Dirección Xeral de Protección Natural dá Xunta de Galicia:
1.- Censos actualizados do raposo en Galicia e estudos científicos que garantan a súa viabilidade como especie cinexética de cara á resolución anual de caza para a tempada 2021/2022, arestora en tramitación.
2.- A prohibición dos campionatos de raposos en Galicia que claramente vulneran a Lei 13/2013 de caza de Galicia. Segundo esta lei, non seu artigo 1. Obxecto e finalidade, indica: “Esta lei ten por obxecto regular ou exercicio dá caza na Comunidade Autónoma de Galicia coa finalidade de protexer, conservar, fomentar e aproveitar ordenadamente vos seus recursos cinexéticos de xeito compatible co equilibrio natural e cos distintos intereses afectados”.
Obras de recheo, seca e tala do humidal de Navales, en Silleda
Obras de recheo, seca e tala do humidal de Navales, en Silleda
Debéranse tratar os humidais en consoancia coa súa importancia: a solución natural ao cambio climático. En Silleda no ano 1963 no Campo de Navales había ata 15 mananciais cos seus respectivos estanques e lavadoiros. E todos ubicados ao redor do humidal de Navales. As augas que afloraban nesta área desembocaban no Regueiro.
Co paso do tempo xa quedan poucos vestixios desa riqueza hídrica que se acumulaba no humidal de Navales. Sen embargo, nos últimos días asistimos ás obras de recheo, seca e tala deste espazo de alto valor ecolóxico.
Campo de Navales e a rede de estanques e lavadoiros ao redor do humidal de Navales. Ano 1963.
O recheo de humidais asóciase á expansión inmobiliaria, á especulación urbanística, á corrupción, ó progreso capitalista, o seu extrativismo e á falsa prosperidade.
Os humidais non só son contornas de conservación e reservorio da diversidade biolóxica, albergando especies endémicas de reptís, anfibios, peixes e aves residentes, estacionais e migratorias. Tamén contan cunha serie de beneficios sociambientais, como a de ser depuradores da auga, criadores do osíxeno que respiramos (mesmo máis que os propios bosques), reguladores da temperatura (evitando así as denominadas “illas de calor”) e por sobre todo, actuar como verdadeiras esponxas naturais á hora de absorber as augas das choivas de inverno.
Os recheos non só danan os ciclos hidrolóxicos do lugar, o equilibrio ecolóxico e diminúen as funcións sociambientais destes, senón que tamén xeran graves problemas de socavamentos e de licuefacción a quen habita neles.
Isto débese principalmente á baixa -ou nula- intención que teñen os gobernos de quenda de preservar estas contornas naturais, pois a lóxica de crecemento urbano privilexia o interese de expansión do gran empresariado inmobiliario -que ve estas zonas como potenciais sitios para a especulación-, máis que o interese posto en salvagardar o medioambiente e con iso, as funcións sociais que brindan ás comunidades contiguas.
Os humidais deben deixar de ser fonte de ingresos para o capital inmobiliario e para o interese municipal nestes espazos cada vez máis privatizados. Debemos frear a sede que ten os inversionistas de apropiarse destas contornas naturais sen mediar as consecuencias sociosambientales que representan a súa deterioración e destrución.
Debemos frear o avance inmobiliario sobre os humidais, aprender a coñecelos e comezar a relacionarnos con eles da mesma forma que eles o fan todos os días connosco e nós. A recuperación destes espazos, cada día máis suxeito ao interese creado de políticos e empresarios, atópase no medio do debate da cidadanía. Non só por protexer o medioambiente como tal, senón polo dereito de poder decidir sobre o espazo que habitamos e construír desde as propias comunidades.
A Plataforma Quijote de Outes e a asociación ecoloxista Petón do Lobo instan á Consellería de Medio Ambiente á protección dos humidais de montaña e a afastar os parques eólicos destes
Solicitan a inclusión do Complexo Húmido das Brañas de Valadares do municipio de Outes, provincia de A Coruña, no Inventario de Humidais da Xunta de Galicia
Esta acción é de vital importancia para protexer este tipo de brañas por ser hábitats prioritarios e de vital importancia que albergan distintas especies de fauna e flora altamente sensibles e escasas. Demándase tamén que non se aproben proxectos eólicos neste tipo de humidais xa que podrían afectar de forma sustancial o medio hídrico.
Un informe de IBADER (Instituto de Biodiversidade Agraria e Desenvolvemento Rural) do ano 2017 denominado “Conservación e xestión de humedais en Galicia”, realizado por catro profesores da universidade de Santiago de Compostela, Pablo Ramil-Rego, L.Gomez-Orellana, Javier Ferreiro da Costa e Manuel Antonio Rodríguez Guitián, resume os perxuizos das instalacións eólicas neste tipo de ecosistemas.
“A instalación de parques eólicos tamén tivo un efecto moi negativo sobre os humidais de montaña, causando importantes perdas (Ferreiro da Costa et al. 2013) tanto en queirogais húmidos como sobre os ecosistemas de turbeira (turbeiras de cobertor, turbeiras altas), así como sobre medios lacunares”.
Os efectos negativos da instalación dos parques eólicos sobre os humidais de montaña de Galicia foron xa sinalados cando esta actividade irrompía con forza no noso territorio (Ramil‐ Rego & Ramil‐Rego1995, Izco & Ramil‐Rego, 2001). Anos máis tarde non se pode dubidar do impacto xerado por este tipo de instalacións sobre as áreas de montaña, máis aínda cando as mesmas se realizan sobre áreas de gran valor ecolóxico, como distintos autores teñen destacado tanto para Galicia como para outros territorios de Europa (Gómez‐Orellana et al. 2014a,b; Atienza et al. 2011; Copena & Simon, 2012; Fagúndez, 2008, Bright et al. 2006, 2009; Lindsay & Bragg, 2004; Pearce‐Higgins et al. 2009).
O proxecto eólico Maragouto da promotora Green Capital Power instalaríase de cheo neste ecosistema tan valioso como son os humidais das brañas de Valadares, un ecosistema con hábitats prioritarios e orixe de diversos mananciais que abastecen a distintos lugares da parroquia de Valadares, e berce de nacemento de diversos cauces pertencentes á conca do Río Beba pertencente á conca do Río Xallas, afectando a numerosos cauces e fontes.
Na solicitude de inclusión de dito humidal detállase minuciosamente que o Complexo humidal brañas de Valadares, estaría formado polos Prados da Braña, Brañas de Mirás, Monte Penedo, Brañas Prado de Abaixo, Pedra das cuncas, Brañas corno de Cervo, Brañas de Marsillán, Pedra do Mouro, Braña Longa, Brañas de Penedo Mosqueiro e Brañón.
Santa Leocadia está situada na parroquia mazaricá de Sta. Baia de Chacín e accédese a través da estrada provincial Outes-Dumbría. Ademais dunha pequena capela e unha gran chaira, a contorna ofrece a posibilidade de contemplar a impresionante fervenza que forma o río do mesmo nome, e que transcorre entre unha gran carballeira.
Sen embargo, hoxe chegaba unha mala nova en relación a este lugar… A tala de carballos.
Corta de carballos na entorna da capela de Sta. Locaia (Leocadia), na parroquia de Sta. Baia de Chacín, Mazaricos. 01/12/2020
Podianse talar os carballos de Santa Locaia? Non.
A Directiva 92/43/CEE do Consello, do 21 de maio de 1992, relativa á conservación dos hábitats naturais e da fauna e flora silvestres.no seu artigo 2 establece:
“1. A presente Directiva ten por obxecto contribuír a garantir a biodiversidade mediante a conservación dos hábitats naturais e da fauna e flora silvestres no territorio europeo dos Estados membros ao que se aplica o Tratado.
2. As medidas que se adopten en virtude da presente Directiva terán como finalidade o mantemento ou o restablecemento, nun estado de conservación favorable, dos hábitats naturais e das especies silvestres da fauna e da flora de interese comunitario.
3. As medidas que se adopten conforme a presente Directiva terán en conta as esixencias económicas, sociais e culturais, así como as particularidades rexionais e locais.
En Galicia non existe unha protección específica para este tipo de formacións e, ano tras ano, prodúcese a perda ou degradación de bosques antigos de gran valor ambiental e cultural. A case totalidade dos bosques nativos de Galicia correspóndese con hábitats de interese comunitario, a protección da cal, tanto dentro da Rede Natura 2000 como no resto do territorio, vén derivada, entre outras, polo artigo 45.3 da Lei 42/2007, do patrimonio natural e da biodiversidade. Pero esta protección así como a derivada doutras normativas autonómicas e estatais non resultan suficientemente efectivas para deter a perda de bosques nativos, especialmente de bosques de ribeira, carballeiras e bosques de encostas. Fóra da Rede defínense hábitats de interese comunitario non prioritario que deben ser protexidos, evitando os órganos competentes “a deterioración ou contaminación dos hábitats de interese comunitario, tanto prioritarios como non prioritarios”.
As carballeiras e os soutos son hábitats comunitarios non prioritarios (pero tamén sometidos a normas de protección que eviten a súa “deterioración”) que, segundo o Manual de Interpretación de los Hábitats de la Unión Europea (EUR-27 2007 e EUR-28 2013) e pola información técnica do Plan Director da Rede Natura 2000 de Galicia (2012), serían definidos como carballeiras galaico-portuguesas con Quercus robur e Quercus pyrenaica (9230) así como Bosques de Castanea sativa (9260).
En relación cos tipos de hábitats de interese comunitario (non prioritarios) de carácter arbóreo indicados, é pois de aplicación todos os supostos que atendan a protexelos da súa “deterioración” (artigo 42.3 da Lei 42/2007).
Neste sentido, a afección de determinados proxectos industriais sobre os hábitats de carballeiras (9230) e soutos (9260), como poden ser as Liñas de Alta Tensión (LATs) ou as derivadas das infraestruturas eólicas dán orixe a unha afección moi grave sobre o estado de conservación destas masas, ao provocar a súa redución superficial, a súa fragmentación, alterando a estrutura e as funcións ecolóxicas dun bosque nativo. A alteración debe, ademais, considerarse como permanente xa que os protocolos de actuación establecidos para a vexetación que se desenvolve baixo as catenarias e a súa zona de protección non resultan compatibles co mantemento dun estado de conservación favorable do ecosistema boscoso.
Polo tanto, as carballeiras e os soutos deberan ser obxecto de conservación e restablecemento, debendo a Xunta de Galicia e as demais Administracións implicarse máis na súa protección. É incompatible coa conservación destas calquer proxecto industrial que provoque a súa redución superficial, a súa fragmentación, altere a súa estrutura ou as súas funcións ecolóxicas.
É o río Támega o máis castigado de todos os ríos de Galicia?
O río Támega é un río ourensá que percorre os municipios de Laza, Cuadrelo, Castrelo de Val, Verín e Monterrei. Nace en San Mamede, unha serra situada a unha altura duns case 1.000 metros. Este río pertence a Conca hidrográfica do Douro porque as súas augas continúan o camiño por territorio de Portugal.
O río nace no municipio de Laza, no Alto de Talariño e ata a súa desembocadura no río Douro (Portugal) ten unha lonxitude de 145 km. Destes, 39 km percórreos en territorio galego.
Os valores ambientais do seu bosque de ribeira son elevados. Así atopamos masas de alnus glutinosa, fraxinus angustifolia, betula alba, sambucus nigra, salix atrocinerea…, e algunha que outra masa homoxénea de quercus robur.
En canto aos valores piscícolas destaca a especie de interese comunitario pseudochondrostoma duriense.
Entre as ameazas cotiás deste río están as verteduras sen depurar, os numerosos incendios forestais dá zona arrastran ao leito enormes cantidades de finos en suspensión, a presión dás captacións para regadío coa conseguinte diminución do caudal, as malas prácticas forestais….etc.
A pesar dá súa protección como LIC (está incluído no LIC ES1130005 “Río Támega”) non existe un plan específico e vinculante de protección do leito.
Entre os seus afluentes destaca o río de Cabras ou Cerdedelo, o río Cereito, o rego Souteliño, o río de Ribas e o río Codias.
A contaminación do río Támega, un mal persistente
No ano 2014 o río Támega sufriu as consecuencias dá construción dá liña de alta velocidade do AVE. O seu afluente, o río Cabras que nace nos montes de Cerdelo e Toro, foi afectado pola execución das obras desta infraestrutura.
Por estas datas as augas do Támega baixaban grises ao seu paso por Laza, Matamá, Retorta e Arcucelos. De igual xeito aparecían os seus afluentes como o regacho dá Teixera cheo de sedimentos pulverulentos e persistentes nas augas.
Sen dúbida as obras do AVE foron bastante malas para este río que chegou a ser o destino de metáis pesados como o chumbo e o arsénico en concentracións anómalas. Ata o punto de que no regacho Felgueira estaba autorizado un verquido industrial de clase II para as obras do túnel de alta velocidade do Corno.
O río Támega sofriu como ningún outro, toda a contaminación do AVE durante varios anos. Xunto o Támega outro río que tamén sofriu as tristes consecuencias destas obras foi o río Camba. O río Camba é un afluente do río Bibei, tributario do río Sil e que acaba o seu percorrido no río Miño.
A contaminación no río Camba polas obras dá liña de alta velocidade AVE
O río Camba tamén nace no municipio de Laza, na Serra de San Mamede, a 1.480 metros de altura, e desemboca as súas augas no Bibei á altura dá vila de Viana do Bolo. Durante o seu curso atravesa ademais os municipios de Castrelo de Val e Vilariño de Conso.
No ano 2013 a Plataforma pola defensa do pobo de Campobecerros denunciaba unha e outra vez os verquidos que as obras do AVE realizaban nos regos Foxo, Lanuxe, Valcobo e o río Camba.
Xa naquela época, ao igual que agora, o ADIF negaba calquer responsabilidade en relación á contaminación do río.
A problemática era tan frecuente que chegou ao Parlamento europeo no ano 2013. Non obstante, polos motivos que fosen, ningunha dás representacións políticas do europarlamento lle interesou tratar ou tema, incluso ás representacións dos partidos políticos galegos en Bruxelas.
Contaminación na lagoa de Mourazos
Estes días producíase unha importante contaminación dá lagoa de Mourazos, na ribeira do Támega, que deu lugar a unha elevada mortantade de peixes, ben pola falla de osíxeno ou a mala calidade dá auga. As beiras dá lagoa están cheas de refugallos e lixo. Ademais as verteduras incontroladas nas proximidades dá lagoa dificultan en gran medida a vida acuática.
A contaminación do Támega onde a ponte de Oímbra
Esta terceira semana de setembro as augas do Támega feden á altura da ponte de Oimbra. Xa non é só o sucedido na lagoa de Mourazos e o lixo que a rodea. A opacidade das súas augas demostran que as redes de saneamento e depuración de residuais ou non existen ou non funcionan. O río está nunha situación crítica que ameaza a supervivencia dos ecosistemas fluviais.
A contaminación do río Támega no Parlamento europeo
No ano 2014 unha petición da asoc. ambiental e cultural Petón do Lobo chegaba á Comisión de Peticións do Parlamento europeo. A petición solicitaba que a eurocámara apoiara unha investigación sobre a vertedura de residuos nos ríos Tamega e Camba co motivo dá construción da liña do tren de alta velocidade AVE nunha Zona de Especial Protección (ZEPA) para as aves e o LIC ‘Castrelo de Val’ na provincia de Ourense. Os ríos estaban a arrastrar os materiais xerados pola creación de entullos e pistas.
A Petición foi admitida a trámite o 20 de xullo de 2015.
O 29 de xuño de 2016 a Comisión europea indicaba:
«O proxecto ao que se refire a peticionaria foi sometido a unha avaliación de impacto ambiental, que inclúe o impacto sobre espazos da Rede Natura 2000, en aplicación do artigo 6, apartado 3, da Directiva 92/43/CEE, relativa á conservación dos hábitats naturais e da fauna e flora silvestres (Directiva sobre hábitats). A declaración de impacto ambiental concluíu que o proxecto era viable desde o punto de vista ambiental e que non se esperaba ningún impacto negativo importante, sempre que se aplicasen debidamente as medidas e controis propostos. A declaración de impacto detallaba algunhas medidas de mitigación para previr repercusións importantes sobre os espazos da Rede Natura 2000 afectados, en particular o LIC «Río Támega» ES1130005. A declaración de impacto concedeu especial importancia ao control do impacto e a efectividade das medidas preventivas e correctivas, o cal inclúe a remisión de informes técnicos ás autoridades competentes cada seis meses. Entre outras cousas, o programa de seguimento debería verificar a aplicación de medidas para previr a contaminación da auga polas verteduras dos materiais das escavacións, o mantemento dos desaugadoiros e o correcto fluxo de augas de escorrentía. Así, por exemplo, a Confederación Hidrográfica do Douro estableceu un sistema de vixilancia permanente ao longo do curso do río Támega para controlar a vertedura de produtos tóxicos que poidan danar a vida acuática. A petición denuncia a aplicación inadecuada destas medidas e a falta de garantía do cumprimento por parte das autoridades competentes. Non se proporcionou información específica sobre como as obras afectan os obxectivos de conservación do espazo da Rede Natura 2000 ou da incorrecta execución das obras en relación coas condicións establecidas pola declaración de impacto».
O 4 de setembro de 2019 dábase por concluído o exame da petición sin aportar solución algunha á contaminación do río Támega.
Que fai a Confederación Hidrográfica do Douro?
Agora tócalle á Confederación Hidrográfica do Douro informar sobre do resultado desa vixilancia activa e permanente ao longo do curso do río Támega para controlar a vertedura de produtos tóxicos que poidan danar a vida acuática.
Á vista do resultado está claro que alguén non está a cumprir co seu traballo. Preguntamos á CHD sobre da súa responsabilidade.
Heliodoro Gallego Armesto escribía o 30 de abril de 1932, un artigo no número 519 da revista Vida gallega: ilustración regional, sobre o río Anllóns.
Comezaba facendo alusión ás citas que sobre este río realizaran xa no seu momento os xeógrafos romanos Mela, Strabón, Ptholomeo e Plinio co nome de Vir, e que ía tomando diferentes nomes segundo as parroquias polas que ía pasando, aínda que o máis coñecido era o Anllóns.
O río Lourido, afluente do Anllóns, nace na fonte Cardeira, no lugar de Aldemunde (Cabana de Bergantiños). Delimita os municipios de Cabana e Coristanco
O río Anllóns foi declarado Lugar de Importancia Comunitaria da Rede Natura 2000 desde o 2004 e ZEC desde o 2014. A súa extensión, de máis de cen hectáreas na comarca de Bergantiños, percorre os municipios de Carballo, Coristanco, Ponteceso e Cabana de Bergantiños atopando ao seu paso enclaves de gran beleza como o Refuxio de Verdes en Cereo (Coristanco).
Rego de Sta. Margarida na parroquia de Corcoesto ao seu paso polo lugar da Regueira
Rego de Sta. Margarida na parroquia de Corcoesto, tributario do Anllóns
O río Anllóns nace nos montes de Xalo, na Pena Gallada, a unha latitude duns 519 metros por enriba do nivel do mar. Son moitos os afluentes do río Anllóns ao longo do seu percorrido:
Fonte: IGN. O río Anllóns nace na Pena Gallada e bordea a fraga de Vilar da Fraga. onde se ubica un campo de tiro. Moi preto está a canteira do Corgo, un espazo mineiro sen restaurar e que produce un gran impacto paisaxístico
Comezando por Laracha temos a Fonte Quenlle da Grela que desemboca no río Grande e multitude de regos: o rego de Cercido, o rego do Cubo, o rego da Graña, o rego do Soutullo, o rego Acheiro que conserva un bó número de muíños, o rego da Armada, o rego do Reiros, o rego do Novel, o río Pedamio, o río Calvelo, o río Rosende que nace en Montemaior e xúntase co Anllóns no límite entre Carballo e Coristanco, o rego do Queo, o rego do Añón, o río Grande que rega a Agra de Noví, o rego da Balsa, o rego de Lamela, o río do Gatos, o río Calvar, o rego Liñeiro e o rego de Cances que se xuntan para desembocar no Anllóns, o rego do Piñeiro, o rego da Fraga, o rego do Vao, o rego das Mazarocas, o rego das Devesas, o rego de Portocelo, o río Lourido, o rego de Sta. Margarida, o rego do Pardiñas, o rego do Ramallás, o rego do Erbecedo, o rego do Vilasuso, o rego do Souto que rega a Agra do Esto, o río Cundíns, que nace nos montes do Couso e xúntase co Anllóns no Esto (Cabana de Bergantiños) tras recoller as augas do río Cedreiro, que pasa polo lugar da Margarida, onde nos deixa unha fermosa imaxe da férveda da Margarida.
Instalacións do Campo de tiro na fraga de Vilar da Fraga, na parroquia larachesa de Soandres, á beira do río Anllóns e a escasos metros do seu nacemento. Fonte: IGN
Na parroquia de Soandres (Laracha) o río Anllóns circula á beira da fraga de Vilar da Fraga. Este bosque autóctono foi parcialmente eliminado para a construcción dun Clube de tiro olímpico, campo de tiro e prato e un Campo de tiro olímpico de 50 metros.
Os solos sobre os que se construiron as instalacións estaban clasificados como solo rústico de protección natural, solo rústico de protección de augas e solo rústico de protección agropecuaria.
Camiño real de Vilar da Fraga, en Soandres, á beira do Anllóns
O certo é que unha parte da fraga xa foi eliminada, e no seu lugar, e con afección ao camiño real, construiuse unha gran mole de cemento como clube de tiro e outras instalacións formigonadas aínda en construcción.
O solo rústico perdeu tal carácter ao eliminar os elementos naturais e ecolóxicos intrínsecos que o configuraban. Ao eliminar a funcionalidade dos solos e a fraga, xunto cos seus valores naturais e ecolóxicos de xeito irreversible, e perderse o carácter agrícola das parcelas, produciuse unha transformación urbanística non amparada legalmente.
O camiño histórico tal e como aparece reflictido no libro “INTERROGATORIO” da parroquia de San Pedro de Soandres de 1752, do Catastro do Marqués da Ensenada, incluido no fondo documental da Real Intendencia de Galicia, que se custodia no Arquivo do Reino de Galicia, coa signatura 46.322.2626, páxinas 5 e 6 do documento citado, está directamente afectado polas instalacións do campo de tiro, afectando directamente a este.
Camiño real de Vilar da Fraga truncado polas instalacións do campo de tiro
Este documento acredita que o Camiño real pasa pola Mansión de Atricondo é continuación do camiño de Santiago e segue por esta zona desde Hospital Bruma, AS Travesas, Santiago de Sumio, Encrobas, O Castelo, Picardel, Paradela, Refojo Mantiñán, Posadoiras, Santa Baia, Vilar de Fraga, ruta que seguiría cara Ponteceso pola marxe do río Anllóns ou ben a “Brigantia” Mansion de Brigantium (A Coruña). O Camiño real tamen coincidiría neste treito coa Vía Per Loca Marítima XX.
O Camiño real está vencellado á antiga vía romana en parte polos restos atopados en diferentes lugares moi próximos entre eles: Cerqueira, Refojo-Mantiñán, Codesuso-Millarade e Castro Baia, e sobre todo pola paraxe de Vista Alegre onde existe constancia dunha feira notoria e importante, andecedente do que é actualmente a feira de Paiosaco.
No documento denominado “Estudio de Impacto Ambiental para Instalación de Tiro Olímpico e Tiro o Prato no concello de Laracha”, o técnico redactor, recolle como impactos durante a fase de funcionamento:
– Emisións atmosféricas.
– Emisións acústicas.
– Xeración de residuos de proxectís.
Instalacións do clube de tiro olímpico de Soandres, á beira do río Anllóns, moi preto do seu nacemento
Na páxina 49/84 do estudo recoñece o técnico que: “Derivado da realización das actividades de tiro desenvoltas na instalación construídas prodúcese unha emisión de gases contaminantes derivados da combustión de pólvoras empregadas nos distintos tipos de munición o efecto contaminante é o resultado da acumulación de partículas en suspensión na atmósfera. Esta contaminación en situacións climáticas desfavorables (ventos constantes) podería traspasar os límites da área de execución, e esternderse polos arredores transportda polos ventos da zona”.
Nun Encontro organizado pola Sección de Patrimonio e Bens Culturais do Consello da Cultura Galega, tratouse sobre o O ESTADO ACTUAL DAS VÍAS ROMANAS EN GALICIA E A NECESIDADE DUNHA MAIOR PROTECCIÓN, coordenado polo experto D. Carlos Nárdiz Ortiz.
No desenvolvemento do encontro D. Carlos Nárdiz Ortiz falou do camiño real de Vilar da Fraga, parroquia de Soandres, no municipio de Laracha, e incluso se refire ao mesmo como vía romana.
Agora este camiño está moi afectado polas instalacións do campo de tiro nun tramo do mesmo.
Canteira do Corgo en Laracha, preto de Vilar da Fraga. Fonte: IGN
Fonte: IGN
En Cabana de Bergantiños o rego da Braña rega en Teixedo o pequeno val de Raposeiras e Ameneiros. En dirección a Beres pasamos polos Agros da Fonte e as Fervenzas. Toda a paisaxe e os seus elementos, entre eles a toponimia, fai referencia á auga.
Lavadoiro á beira do río Vao, en Coristanco
Lavadoiro de Conles, en Coristanco
Chanzos de pedra para baixar ao muíño do Cancelo, no río Cedreiro, parroquia de Cundíns
Non podemos esquecer o rego da Balsa que atravesa o val de Cesullas ata o Reguengo, o rego de Ponteceso, o rego dos Prados e o rego das Bouzas, estes tres últimos xa preto da desembocadura na ría de Corme –Laxe.
Desembocadura do río Anllóns
Xa na desembocadura entre o Malecón da Outrabanda e o Malecón do Couto o río camiña devagar cara a Xunqueira e o Monte de San Sebastián, coa súa mámoa no cume. Na desembocadura forma un esteiro e na saída ao mar forma A Barra, na que se desenvolve un amplo sistema dunar que se complementa coas dunas remontantes do Monte Branco.
Río Cedreiro na parroquia de Cundíns
Nas marxes consérvanse bosques de ribeira con amieiras, salgueiros, freixos, sabugueiros, carballos… Na beira do río e nas zonas de corrente lenta hai herbas da prata, fentos, brións…
Hai unha gran diversidade de aves (paxaros de ribeira, garzas, lavancos, merlo rieiro, limícolas…), anfibios (pintafontes, sapos, ras…), peixes (troitas, anguías, escalos…) e insectos (libeliñas, cabalos do demo, escaravellos…).
A vexetación riparia no val fluvial do Lourido
As propiedades máis significativas que converten aos bosques de ribeira en formacións ben diferenciadas e de gran valor son a súa alta diversidade biolóxica, a súa alta produtividade e o elevado dinamismo dos hábitats que acollen. Todo iso como consecuencia das súas particulares condicións hídricas, que favorecen o refuxio de especies propias de zonas climáticas frescas e húmidas en áreas máis cálidas e secas.
Regulan o microclima do río.
Aseguran a estabilidade das beiras.
Regulan o crecemento de macrófitas.
Son un hábitat ideal para un gran número de especies animais e vexetais.
Supoñen unha fonte de alimento para as especies que albergan.
Actúan como filtro fronte á entrada de sedimentos e sustancias químicas na canle.
Cumpren un papel de acumuladores de auga e sedimentos.
Funcionan como zonas de recarga de augas subterráneas.
Posúen un gran valor paisaxístico, recreativo e cultural.
Dada a súa importancia ecolóxica, e as vantaxes prácticas asociadas a unha boa conservación dos bosques aluviais, urxe a adopción de medidas encamiñadas á protección e rexeneración destes medios. Para iso, é imprescindible contar cun coñecemento real do estado da vexetación dos ríos, a partir da inventariación, caracterización e valoración destas comunidades.
Muíño no val fluvial do Lourido, entre as parroquias de Cereo, Corcoesto e Valenza, municipios de Cabana e Coristanco
As zonas riparias son importantes na ecoloxía, na xestión ambiental e na enxeñería civil, a causa do rol que desempeñan na conservación do chan, a biodiversidade do hábitat, e a influencia que exercen sobre a fauna e os ecosistemas acuáticos, incluídos as praderías, bosques, e sistemas acuáticos. Os termos bosque ripario, ou zona intermedia riparia, ou franxa riparia son utilizados para caracterizar á zona riparia. A raíz da palabra “riparia” provén do Latín ripa, que significa beira do río.
A ponte Lubiáns ou ponte Vella, entre os municipios de Carballo e Coristanco
No lugar da Revolta, en Carballo, atopamos o río Rosende, o afluente do Anllóns que salva a ponte Lubiáns. A ponte Lubiáns trasládanos a época romana. Diversas fontes sitúan nesta ponte a vía Per Loca Marítima e o camiño real que ía da Coruña a Fisterra. Outras fontes catalogan a ponte como medieval, e incluso en datas posteriores. Mais sin dúbida é unha das pontes máis fermosas.
O Semanario Independiente El Tea no seu número 188 recollía o 7 de setembro de 1917, a noticia do aproveitamento das augas do río Rosende, en Carballo, para a produción eléctrica e empregala no servizo de alumeado público e privado no termo municipal da vila. O beneficiario da concesión era Juan María Sanjurjo Pérez, o que nos dá unha idea aproximada da data na que se instalou o primeiro alumeado público na cabeceira da comarca.
Semanario Independiente El Tea
Ponte Lubiáns ou ponte Vella
Ponte Lubiáns, no lugar de Montecelo, parroquia de Oca
Desde o seu nacemento ata a desembocadura, o río Anllóns efectúa un percorrido de 54,4 km cun índice de sinuosidade de 1,43 que permite incluílo na categoría de río sinuoso. No seu percorrido salva un desnivel duns 420 m que representa unha pendente media suave do 0,77%. No tramo de Verdes, á vez que recibe ao Vao, sofre un encaixonamento cunha sucesión de rápidos. A súa conca ten unha extensión de 519 km2.
Despois dun rápido descenso dos montes do Xalo e Santa Baia remánsase e discorre maino e sinuoso cara á desembocadura, agás no tramo do Couto de Verdes, onde se encaixa e forma unha sucesión de rápidos e pequenos saltos. Nos seus afluentes abondan as fervenzas.
Unha das fervenzas máis fermosas atopámola no lugar da Margarida, na parroquia de Cundíns. Con motivo da celebración do Día Internacional dos Ríos, cada 14 de marzo, temos que tomar conciencia da necesidade de coidar os nosos ríos, o río do noso lugar ou da nosa parroquia, e por suposto coidar deles todos os días do ano.
Fervenza do Pozo da Forca, na cabeceira do río Cundíns
Outra das fervenzas, agochada en parte tras a estrada que vai de Corcoesto a Beres é a da Regueira, no rego de Sta. Margarida na parroquia de Corcoesto, rego que nace no lugar de Baneira aos pés do monte Perrol.
Fervenza da Regueira en Corcoesto
Pero hai máis fervenzas como a do rego da Barcia, que nace nas terras do Vao ou As Samesugas, vólvese fervenza na Baiabosa e verte augas ós caldeiros do Pozo da Forca, unha das cabeceiras do río Cundíns, afluente do Anllóns.
Fervenza da Margarida no río Cundíns, tributario do Anllóns
A fervenza de San Paio, na parroquia de Entrecruces (Carballo), no linde co concello de Tordoia, no río de Outón tamén chamado da Férveda e Taboada, un afluente do río Grande que á súa vez desemboca no Anllóns.
Fervenza de San Paio
E non podemos esquecer a fervenza de Ramil, no rego da Férveda, afluente do Casal do Perros (río Grande-Anllóns), no lugar de Ramil (Santa Eufemia), na parroquia de Rus (Carballo).
Fervenza de Rus
Problemas ambientais no río Anllóns
Contaminación no cauce polas obras das centrais hidroeléctricas e limpeza dos encoros. O caso do encoro de Sta. Mariña de Corcoesto, 27 de setembro de 2016
As empresas hidroeléctricas que explotan os encoros dos nosos ríos realizan con certa periodicidade a limpeza dos cauces fluviais. Na realización destas tarefas, as empresas que as executan, ás veces non son moi coidadosas. A vertedura de aceite ou gasóleo no cauce e un verquido de escombros procedentes deste, a escasos 5 metros da capela de Sta. Mariña do Remuiño, en Corcoesto, aconteceu xa varias veces nesta paraxe.
A seca e o cambio climático, un problema que afecta aos ecosistemas fluviais
A grave diminución do caudal do Anllóns, que ameaza con non garantir o cauce ecolóxico necesario para a vida fluvial, tamén é un problema que se manifesta cada ano nas tempadas de seca.
Caudal baixo no río Anllóns, ao seu paso por Corcoesto
Obras de limpeza ou recheo no cauce do río Anllóns que xestiona Unión Fenosa (central hidroeléctrica de Corcoesto)
Obras de recheo no cauce do río Anllóns que xestiona Unión Fenosa (central hidroeléctrica de Corcoesto)
O uso e abuso de herbicidas, pesticidas e fertilizantes nas explotacións gandeiras e agrícolas
Cada vez empréganse máis herbicidas e en concentracións cada vez maiores. Existe unha probabilidade seria de estarmos expostos cada vez máis a estes tóxicos. A Axencia Internacional para a Investigación do Cancro, da Organización Mundial da Sáude (OMS) xa advertiu, e de feito, xa clasificou ao herbicida máis coñecido e usado, o glifosato, como “probablemente carcinóxeno para os seres humanos”. Abondan as evidencias científicas sobre do risco deste herbicida, e sen embargo, cada vez emprégase máis.
En humanos, os síntomas de envelenamento inclúen irritacións dérmicas e oculares, náuseas e mareos, edema pulmonar, descenso da presión sanguínea, reaccións alérxicas, dor abdominal, perda masiva de líquido gastrointestinal, vómito, perda de conciencia, destrución de glóbulos vermellos, electrocardiogramas anormais e dano ou falla renal.
Parcela agrícola na parroquia de Langueirón, Ponteceso, cos efectos dos herbicidas
Todo produto pesticida contén, ademais do ingrediente “activo”, outras substancias cuxa función é facilitar a súa manexo ou aumentar a súa eficacia. Así, entre moitos dos compoñentes, estes produtos conteñen entre outros:
Ácido pelargónico que produce irritación ocular e dérmica severas, irritación do tracto respiratorio.
Hidróxido de potasio que produce lesións oculares irreversibles, ulceraciones cutáneas profundas, ulceraciones severas do tracto dixestivo, irritación severa do tracto respiratorio.
Sulfito sódico que produce irritación ocular e dérmica severas concomitantes con vómitos e diarrea, alerxia cutánea, reaccións alérxicas severas.
Ácido sórbico que produce irritación cutánea, náusea, vómito, neumonitis química, angina, reaccións alérxicas.
Entre os efectos sobre o medio ambiente cómpre destacar os producidos polo arrastre do vento. O pesticida dana flores silvestres e poden afectar algunhas especies a máis de 20 metros
Entre 14% e 78% do glifosato aplicado sae do lugar onde se aplica. Especies sensibles morreron a 40 metros. Os modelos indican que especies susceptibles poden morrer a 100 metros. Atopáronse residuos a 400 metros do sitio de aplicación terrestre.
O glifosato tamén afecta ás augas e pódeas contaminar. Por exemplo, contaminou por escorrentía dous estanques en granxas de Canadá, un por un tratamento agrícola e o outro por un derrame; contaminou augas superficiais en Holanda; e sete pozos en Estados Unidos (un en Texas e seis en Virginia) atopáronse contaminados con Glifosato.
Cada vez as granxas empregan máis herbicidas e en concentracións máis importantes. O abuso e descontrol destas substancias afectan ao ser humano e a vida do planeta.
Os herbicidas son os responsables en boa medida da morte e extinción das nosas abellas, animais claves dos ecosistemas e do seu equilibrio
Na comarca de Bergantiños o problema comeza a ser preocupante. Grandes extensións de terreos son tratadas con herbicidas incluso á beira de regatos, fontes, ríos…etc. Estamos ante un problema ambiental e de saúde humana que debera preocuparnos máis.
Fallos nos sistemas de depuración das augas residuais
Boa parte da contaminación do río Anllóns débese aos fallos nos sistemas de depuración de augas residuais ou incluso, á ausencia destes.
Depuradora de Vilaverde, no municipio de Coristanco, case á beira do río Anllóns
Arsénico no río Anllóns
Un traballo publicado na revista Environmental Monitoring and Assessment levado a cabo por investigadores do departamento de Edafoloxía e Química Agrícola da Facultade de Farmacia (Universidade de Santiago), da man de Rosa Devesa-Rey e baixo a dirección de Francisco Díaz-Ferros conclúe que os niveis de arsénico detectados nos chans e as augas da parroquia de Corcoesto (Cabana de Bergantiños) non só son alarmantes, senón que resultan “tóxicos” e son consecuencia directa da mina de ouro que pecharon os ingleses cara a 1930. Augas abaixo da localización das antigas minas existe unha concentración anormal de arsénico nos sedimentos, nun tramo de dous a tres quilómetros. Esta concentración supera ata 12 veces os niveis permitidos en chans contaminados. É dicir, que se o nivel xenérico de referencia é de 50 miligramos de arsénico por quilo de terra, en mostras recollidas no Anllóns alcanzábanse os 600 miligramos por quilo. O experto explicou en diversos medios de comunicación que estaba previsto completar a investigación coa análise das augas subterráneas e os pozos, pero iso aínda “está pendente”. “Sería interesantísimo”, explicaba publicamente, porque “está demostrado que o arsénico é un carcinógeno”. De feito, “aínda que nas plantas non se obtiveron resultados tan claros”, comprobouse que a contaminación por arsénico na zona reducía “nun 50%” a actividade biolóxica dunha serie de microorganismos”. “Non se pode asegurar ao 100% que o arsénico proceda dos antigos labores mineiros porque non existen estudos previos \[é dicir, do século XIX\]”, explicaba Díaz-Ferros, “pero si se pode dicir que é a orixe máis segura”.
Mina da Lampreeira, en Corcoesto, preto do río Anllóns
As minas antigas removeron a rocha, e sen a protección da capa vexetal a “escorrentía supeficial” arrastrou o arsénico. Os sedimentos envelenados que recolleu este equipo no río corresponden, “probablemente, aos últimos 50 anos”.
O estudo científico asinado por Devesa-Rey e Díaz-Ferros conclúe que a acumulación de arsénico augas abaixo “pode considerarse unha consecuencia directa da actividade mineira”. “A súa toxicidade para as poboacións bentónicas”, os seres vivos da auga, “permite considerar este elemento como de elevada preocupación ambiental” e fai “necesario un coidadoso seguimento”.
A pesares de que a actividade mineira xa non existe desde hai máis dun século, o río aínda verte ao redor de 850 quilos de veleno ao ano.
Paraxe de Sta. Mariña, na parroquia de Corcoesto. As paisaxes esmorecen con postes de luz ubicados en calquer lugar, liñas eléctricas que sobrevoan lugares emblemáticos, abandono dos seus elementos …etc.
O arsénico e o fallido proxecto mineiro, que a multinacional canadiana Edgewater planificaba, para reactivar a minería de ouro en Corcoesto
Nun informe técnico do ano 2013, o enxeñeiro agrícola Iván Martínez Lorenzo, indicaba en relación ao arsénico presente nos mananciais de Corcoesto que:
“La presencia de arsénico en algunos de los manantiales de Corcoesto, en cantidades muy superiores a la establecida para la protección de la salud humana (10 microgramos por litro), supone un peligro manifiesto para la salud humana de la población afectada. En el proyecto presentado por la empresa se reflejan concentraciones de arsénico de hasta 118,7 microgramos por litro en manantiales destinados al consumo humano y ganadero:
– Manantial de Santa Mariña: 12,76 microgramos por litro.
– Manantial de Augalavada: 83,06 microgramos por litro.
– Manantial de As Labradas: 13,42 microgramos por litro.
– Picotos Sur: 118,77 microgramos por litro.
– Picotos Norte: 47,95 microgramos por litro. -Augalavada 2: 22.06 microgramos por litro.
(Datos procedentes de: Control Preoperacional de Aguas Superficiales de Corcoesto realizado por la empresa Applus Norcontrol S.L.u. con fecha de 17 octubre de 2011 y que figura como Anexo al Estudio de Impacto Ambiental presentado por la empresa promotora del proyecto minero).
En el Real Decreto 140/2003, de 7 de febrero, por el que se establecen los criterios sanitarios de la calidad del agua de consumo humano, en el ANEXO I. Parámetros y valores paramétricos, para el arsénico establece que el valor paramétrico no puede superar los 10 μg/l.
Por tanto estos datos son muy preocupantes ya que algunos de los manantiales citados abastecen a la población de Corcoesto, para su consumo y para las explotaciones ganaderas, Y MÁS CUANDO EL PROMOTOR RECONOCE EN EL PROXECTO UN VERTIDO DE 0,077 mg/litro es decir, (77 μg/litro). Valor claramente superior al límite máximo legislado para el vertido al medio receptor (0,05 mg/litro) es decir, (50 μg/litro).
Cabe señalar que el arsénico se trasmite por vía digestiva, inhalatoria (a través del polvo) y por vía dérmica, que es cancerígeno y que produce efectos adversos para el medio ambiente.
En el Anexo X del EIA Caracterización de los estériles de la mina se presentan los resultados de la determinación de las características de vertido de las aguas d drenaje de las escombreras. Partiendo de los valores del análisis del líquido de extracción de los ensayos de lixiviación para las 9 muestras de estéril de mina se han obtenido valores medios, máximos y mínimos de concentración en cada parámetro Si se comparan los parámetros de vertido calculados con los valores de referencia legislados y naturales (locales) del medio receptor, se concluye lo siguiente:
Todos los parámetros excepto el arsénico (0,077 mg/l) y el níquel (0,036 mg/l) están por debajo de los límites legislados para el medio receptor.
El arsénico y el níquel tienen un contenido medio muy próximo al límite máximo legislado para el medio receptor (0,05 mg/l y 0,02 mg/l, respectivamente).
El contenido en arsénico del vertido calculado (0,077 mg/l) presenta un contenido claramente por debajo de los valores de algunos de los manantiales de la zona (de hasta 0,191 mg/l) y muy inferior a los valores de las aguas subterráneas profundas (0,593 mg/l).
La concentración de níquel estimada (0,036 mg/l) supera ligeramente el valor legislado para el medio receptor, si bien se encuentran por debajo de valores naturales medidos en las aguas subterráneas profundas.
(Datos procedentes de: páginas 179 y 180 de la memoria del ESTUDIO DE IMPACTO AMBIENTAL DEL PROYECTO DE EXPLOTACIÓN DE ORO EN LA MINA DE CORCOESTO (A CORUÑA) presentado por la empresa promotora del proyecto minero, Mineira de Corcoesto, S.L.U, filial de la canadiense Edgewater Exploration Ltd.).
Parroquia de Corcoesto co río Anllóns ao fondo
Esto implica el deber de las Administraciones públicas de velar de forma inmediata por la salud de la población y el rechazo absoluto de un proyecto minero que va a incrementar esas concentraciones y frenar la restauración como se aprecia claramente, la empresa promotora del proyecto trata de minimizar las concentraciones de arsénico, ya que luego, en el segundo punto, habla de que: «Él arsénico y él níquel tienen un CONTENIDO MEDIO MUY PRÓXIMO AL LÍMITE MÁXIMO…». HABLA AQUÍ LA EMPRESA DE LÍMITE MEDIO, (HACE LA MEDIA DE TODAS LAS CONCENTRACIONES), ENMASCARA LOS DATOS Y LA REALIDAD DE LAS CONCENTRACIONES DE ARSÉNICO, YA QUE LUEGO, TAL Y COMO SE PRUEBA EN LOS ANÁLISIS, SE APRECIA CLARAMENTE COMO HAY MANANTIALES QUE SUPERAN LA CONCENTRACIÓN LÍMITE PARA CONSUMO HUMANO Y INCLUSO LA ESTABLECIDA PARA EL MEDIO RECEPTOR. LO MISMO HACE CON EL NÍQUEL.
Por otra parte, el punto tercero es alarmante, la propia empresa promotora está reconociendo que «El contenido en arsénico del vertido calculado (0,077 mg/l) presenta un contenido claramente por debajo de los valores de algunos de los manantiales de la zona (de hasta 0,191 mg/l) y muy inferior a los valores de las aguas subterráneas profundas (0,593 mg/l)».
Está reconociendo la existencia de 191 microgramos por litro en algunos de los manantiales y 593 microgramos por litro en aguas subterráneas profundas, con la consiguiente contaminación de los acuíferos existentes, y más grave aún si tenemos en cuenta que a estas concentraciones le hay que añadir los 77 microgramos por litro a mayores que va a verter la empresa, y teniendo en cuenta también que las poblaciones de Corcoesto, Cereo y Valenza (ayuntamientos de Cabana y Coristanco), se abastecen de dichos manantiales y acuíferos, paraconsumo humano y ganadero.
El terreno contaminado nunca podrá limpiarse completamente por lo que,cuando abandone la mina de Cabana de Bergantiños, la multinacional canadiense encapsulará parte de la balsa, pero el resto contendrá toneladas de arsénico muy molido que, tendrá más capacidad para disolverse y filtrarse”.
O río Anllóns, Lugar de Interese Comunitario e Zona de Especial Protección para as Aves, é un paraíso ibérico para ornitólogos que buscan especies exóticas en plena viaxe a países cálidos. Sen embargo arroxa polo menos 850 quilos de arsénico ao seu esteiro; máis veleno, en proporción, que o que verten ríos industrializados como o Támesis, o Sena, o Loira ou o Ródano. A maior parte desta substancia procede das arsenopiritas trituradas que deixou como consecuencia a anterior empresa.
Arsenopirita
Hai un século levou 2.363 onzas, e a pesar de practicar unha minería menos invasiva que a que agora se pretende, a choiva, os arroios e o Anllóns seguen lamendo veleno ao pasar por Corcoesto. O ouro está dentro da arsenopirita, e aparece en maior proporción naquelas rocas con alto contido de arsénico. Segundo o informe científico nas antigas minas de Corcoesto, as rochas presentan unha cantidade de arsénico 50.000 veces maior do habitual e os chans multiplican por 400 a proporción dun terreo non contaminado.
O arsénico pode estar disolto na auga de consumo
A auga do río aproxímase ao límite admitido por Europa e as mostras que revelan maior cantidade de arsénico son, precisamente, as que se tomaron nos tramos seguintes ás antigas minas de Corcoesto.
Desembocadura do Anllóns coa casa de Pondal ao fondo
Río salmoneiro “a medias”
A Xunta inclúe o río Anllóns e dous dos seus afluentes entre as principais masas de augas salmoneiras. Así consta na orde anual da Consellería de Pesca que regula as normas da pesca fluvial de cada tempada. En concreto, aparecen delimitados tres tramos de leito, que suman uns 18 quilómetros de longo. En todos os casos, no municipio de Cabana, aínda que nunha parte na fronteira con Ponteceso. O primeiro é o que ten o límite superior na Ponte Cardezo, e o inferior, en Sta. Mariña en Corcoesto, entre Cabana e Ponteceso, xusto na parte superior da zona de desembocadura. Ocupa, aproximadamente, uns 9,4 quilómetros. O segundo e o terceiro son pequenos cursos. Un é o do río da Balsa, desde a ponte do mesmo nome ata a desembocadura do Anllóns, e o outro o de Cundíns, desde a ponte de Muíño Novo tamén ata a desembocadura do tramo matriz. O primeiro mide 5 quilómetros e medio, e o segundo, algo menos de 3. Esta catalogación aparece xunto á doutros ríos con moita máis tradición salmonera, como o Lérez, o Mandeo, o Masma, o Tea, o Ulla ou o Vexa.
Nas normas pesqueiras doutros anos, as referencias salmoneiras á zona eran máis ben escasas ou nulas, pero arestora inclúense directamente nas «principais masas de auga salmoneiras». Aínda que, en efecto, ata hai algúns anos sí era frecuente capturar salmóns nesa zona, ou velos en boa cantidade no esteiro, subindo á desova. Pero iso pasou á historia.
Salto de auga no río Anllóns
Probablemente algo tería que ver a solta de 5.000 alevíns realizada na Garga pola Xunta de Galicia non ano 2013. A cualificación de masa salmonera leva implícita a necesidade de que os afeccionados cumpran unhas normas e prescricións específicas para a súa captura (prazos, dimensións das pezas…), que se detallan na normativa autonómica.
Constatouse ao longo do ano 2016 a presenza de exemplares de recente entrada baixo as presas de Caldas e Corcoesto, varios quilómetros río arriba de onde se realizou a solta. Tras aquela primeira acción, ao longo de 2014 e 2015 repoboouse o curso baixo do río con preto de 100.000 crías en diversas.
A Xunta de Galicia explicou que tras realizar varios controis, comprobouse unha boa adaptación destas crías, polo que durante este ano constatáronse os primeiros retornos de certa importancia.
Trabas nos cauces para os salmónidos
Con todo, a pesar da recuperación da especie, persisten algúns obstáculos que deberán ser reparados para facilitar que os peixes remonten o río e completen o seu ciclo vital. Desde a Consellería competente en materia ambiental explican que durante o verán, os axentes de Medio Ambiente tiveron que subir manualmente varios exemplares que quedaron estancados baixo a presa de Caldas, situada entre A Garga e Cardezo. As barreiras no leito, sumadas ao pouco caudal que leva o río debido ás escasas choivas deste ano, dificultaron que os peixes poidan subir máis arriba. O aspecto positivo, por outra banda, é que a contaminación, aparentemente, é menor no curso medio-baixo do Anllóns, tendo en conta que a depuradora de Vilaverde, en Cereo, funciona a pleno rendemento desde comezos do ano 2016.
Sen embargo os animais non poden saltar a barreira das minicentrais, tal e como constatan na Xunta de Galicia. Se hai pouca auga, e coas escadas que hai, non poden subir a desovar.
A Paisaxe descoidada na desembocadura do Anllóns
As paisaxes definen as características dos pobos e das súas xentes. Por iso é moi importante o seu coidado e fomentar a cultura do territorio nas comunidades que o habitan.
Existe a necesidade urxente de adaptar o espazo xeográfico para os efectos do proceso do cambio climático, que se manifesta de forma cada vez máis evidente.
Edificios a medio rematar co esqueleto de ladrillo e formigón, chapas metálicas, restos de construcións de cemento abandonadas….etc. Estes son algúns dos elementos que distorsionan as nosas paisaxes. A isto hai que engadir a presencia de plástico incluso no medio dos montes.
Desembocadura do Anllóns, no Malecón do Couto hai unha obra sen rematar e ao pé do río construcións de chapa abandonadas
As prantacións de eucaliptais
As prantacións de eucaliptais son cada vez máis comúns á beira dos ríos. Especialmente dramático é o caso do bosque da Ribeira da Pena. Este bosque está situado entre os municipios de Tordoia, Cerceda e Carballo configurando un espazo de aproximadamente 80 hectáreas. Sin dúbida é un dos espazos autóctonos coa vexetación máis importante da Costa da Morte.
Cada día vai desaparecendo progresivamente o bosque autóctono para ser substituido por eucaliptos, ante o desleixo das administracións responsables, que permiten pasivas que vaia desaparecendo a biodiversidade dos nosos ecosistemas.
Entre os animais máis susceptibles á acidificación dos solos producida polos eucaliptos está a píntega común ou salamátiga. A píntega ou salamántiga común ten unha subespecie de seu en Galicia, a Salamandra salamandra gallaica.
A píntega, o animal máis característico do val fluvial do río Lourido
Pero como afecta a eucaliptización a estes animais?
Os eucaliptos consomen bastante auga debido a súa elevada evapotranspiración. Ademais son moi selectivos cos nutrintes que escollen do chan. Entre eses minerais que acaparan do chan en concentracións importantes está o calcio. Isto produce un descenso importante do pH e a conseguinte acidificación dos solos. Ao quedarse o chan sen calcio, libéranse importantes concentracións de aluminio coa conseguinte toxicidade para as plantas. As plantas e os animais atópanse de súpeto, con que as condicións dos ecosistemas xa non son as adecuadas para a súa supervivencia.
O eucalipto produce unha perda de calcio importante nos solos e un incremento da concentración de aluminio
Os solos ácedos crían moitos fungos que xeran un entramado de micelios ou filamentos brancos que producen a impermeabilización do solo. É o fenómeno coñecido como water repellency, que impide que a auga se filtre. Aumenta así a escorrentía superficial e a erosión laminar.
En Galicia milleiros de hectáreas de solos están perdendo as súas propiedades naturais por mor dos eucaliptos. Ademais deixan de ser espazos adecuados para o desarrollo da flora, da fauna, a auga e a súa capacidade produtiva a longo prazo.
Os produtores forestais e a industria minimizan a importancia destes impactos cando non debera ser así, porque a consecuencia é un atentado ecolóxico de primeira magnitude.
A Xunta de Galicia debera analizar as consecuencias da súa política expansionista dos eucaliptos e mudar drásticamente as políticas con respecto a estes, xa que está a ser cómplice do que podería ser un atentado ecolóxico sen precedentes na nosa historia.
Talas de masas autóctonas do bosque Ribeira da Pena, para seren substituídas por eucaliptais
O desleixo das Administracións responsables
Vertidos aos cauces, falla de saneamento das parroquias e dos núcleos, exceso de puríns producidos polas granxas, o uso de herbicidas, pesticidas, a desaparición progresiva dos bosques de ribeira, a substitución do bosque autóctono polas plantacións de piñeiros e eucaliptais, o arsénico, a seca e o cambio climático…..etc. Todo isto ameaza ao río Anllóns e aos ecosistemas fluviais, e o máis grave é que trátase dunha ameaza real.
Prantación de eucaliptos. Ao fondo, plantación de piñeiros
Liña de alta tensión que atravesa os municipios de Cabana e Coristanco
Rego no val fluvial do Lourido
Muíño no val fluvial do río Lourido
Punto de vertido incontrolado no monte, en Coristanco
Perdemos ao río das nosas vidas
Que están a facer as Administracións responsables para evitalo? Que estamos a facer cada un de nós para evitalo? Que están a facer os concellos? Que está a facer Augas de Galicia?
A nosa pasividade, a pasividade de cada un de nós e de todos, compromete a saúde do río das nosas vidas: o Anllóns.
Val de Bello na parroquia de Corcoesto, que atravesa o rego de Sta. Margarida tributario do río Anllóns. As prantacións masivas de eucaliptais mudan a paisaxe
A asociación aproveitará a súa estadía en Bruselas, o vindeiro 20 de febreiro, para chamar a atención sobre o préstamo de 60 millóns de euros, que o Banco europeo de inversións (BEI) acaba de conceder a Greenalia Biomass Power Curtis-Teixeiro S.L.U., para a súa planta de biomasa.
Nunha operación escurantista e con moi pouca transparencia, xa denunciada ante os Tribunais europeos incluso pola Ong Clean Earth, o banco comunitario financia unha planta de biomasa que prevé un consumo anual dunhas 500.000 toneladas de biomasa ao ano. As cuestións son?
1.- de onde vai a sacar a planta de Curtis tanta biomasa?
2.- esa biomasa terá a súa orixe nas plantacións de eucaliptos?
3.- pertetuarase o modelo de explotación do monte intensamente forestalista, que aposta pola produción de madera con pouco valor engadido?
Di o proxecto industrial de Greenalia que: «O consumo anual de biomasa na planta roldará as 500.000 toneladas. A materia prima asegurarase a partir de fontes certificadas de Galicia baixo os esquemas do Consello de Administración Forestal (FSC) e / ou do Programa de aprobación de certificación forestal (PEFC), é dicir, como unha mestura de 100% FSC, 100% PEFC, FSC mixta, FSC Madeira controlada ou fontes controladas PEFC. De acordo co Decreto Galego 52/2014 para a regulación do manexo forestal en Galicia, a partir de 2020, todos os propietarios ou administradores forestais formarán parte dun esquema de certificacións forestais (por exemplo, FSC/PEFC). O promotor posúe unha certificación de grupo PEFC para os bosques baixo manexo, así como para a colleita, compra / venda e transporte de madeira. Ademais, o promotor posúe unha certificación FSC para o manexo forestal e a produción de madeira. A Lei 7/2012 de Bosque de Galicia obriga á recolección dos residuos de colleita do bosque co obxectivo de reducir o uso de combustibles fósiles e evitar incendios forestais. O proxecto contribuirá a lograr este obxectivo, utilizando os residuos forestais para a produción de enerxía renovable»…
Deforestación e biomasa
Pero este documento ten unha serie de aspectos que fai dubidar moito da súa viabilidade económica, ambiental e social; e por tanto, parécenos que esa financiación do BEI non ten sentido, en base a:
1.- A superficie forestal certificada en Galicia é irrisoria.
2.- O Decreto galego 52/2014 non obriga a todos os propietarios ou administradores forestais. Este regulamento regula os instrumentos de ordenación ou de xestión forestal. A lei 7/2012, do 28 de xuño, de montes de Galicia establece no seu artigo 77 un conxunto de proxectos de ordenación, documentos simples ou compartidos de xestión forestal ou documentos equivalentes, como son a adhesión a referentes de boas prácticas e modelos silvícolas orientativos ou de xestión forestal, segundo a superficie da propiedade forestal (a partir normalmente de 25 hectáreas, o xestor forestal terá que establecer modelos de boas prácticas, pero non son obrigatorias as certificacións forestais (FSC, PEFC)). Dada as reducidas dimensións das parcelas forestais en Galicia, xa que a maior parte dos propietarios non supera as 2 hectáreas, nin sequera están obrigados a establecer estes modelos de boas prácticas.
Biomasa para a producción de electricidade
Aparte que a superficie forestal certificada en Galicia é irrisoria (con apenas un 7,2%) e que os propietarios forestais en NINGUNHA maneira están legalmente obrigados en certificar as súas leiras e plantacións, a certificación forestal NON é desexable por razóns ambientais e sociais. Estes selos traballan a favor dos intereses da industria de facerse con grandes cantidades de materia prima barata e de acapararse de grandes extensións de terras. Fan publicidade baixo o lema da “certificación de bosques responsables”, pero o que na realidade máis certifican – sobre todo en Galicia – son plantacións industriais, que NON son bosques, senón monocultivos con especies exóticas e daniñas como os eucaliptos, que producen graves danos ecolóxicos (á biodiversidade, os chans, augas, incendios, clima) e sociais. Empresas como ENCE/ Norforest teñen varios miles de hectáreas de plantacións industriais de eucalipto certificadas baixo o selo do FSC, nos cales poderían estar a aplicarse grandes cantidades de herbicidas (glifosato) e insecticidas para compartir as pragas do eucalipto (eliminando todos os insectos). Tamén certifican o aproveitamento forestal rendible de bosques naturais ou semi-naturais, pero a superficie certificada en Galicia e practicamente nula, e é moi cuestionable se se debería promover a certificación do aproveitamento industrial de bosque naturais.
PEFC é un puro lavado verde creado pola industria, non ten ningunha credibilidade.
3.- Non existe en Galicia unha obrigación, nin sequera xenérica de xestionar a biomasa forestal, salvo as franxas primarias, secundarias e terciarias para previr os incendios forestais e que representan unha superficie mínima. Xestión da biomasa (labores de corta e rozas) das parcelas, con retirada do material resultante a un vertedoiro autorizado, nunha franxa de 50 metros:
a) Perimetral ao solo urbano, de núcleo rural e urbanizable.
b) Ao redor das edificacións, vivendas illadas, urbanizacións, depósitos de lixo, campings, gasolineiras e parques e instalacións industriais sitas a menos de 400 metros do monte.
c) Ao redor das edificacións illadas en solo rústico sitas a máis de 400 metros do monte.
d) Retirada das especies arbóreas das parcelas que estean recollidas na DA 3ª da Lei 3/2007 de prevención e defensa contra os incendios forestais de Galicia, que se atopen a unha distancia de 50 metros do perímetro sinalado no punto anterior.
As franxas primarias, secundarias e terciarias para previr os incendios forestais só representan una superficie mínima. Tampouco existe ningún sistema de infraestructura e de recoleción (centralizada) da biomasa desbrozada. A maior parte tritúrase in situ (sobre todo ao longo das vías), outra parte quéimase in situ (cos efectos adversos polo fume, o clima pola liberación inmediata de carbono e o perigo dos propios incendios forestais), ou déixase descompoñerse no chan (a mellor maneira porque se mantén boa parte da materia orgánica e os seus nutrientes). E outra parte aproveitan os propietarios para o seu consumo privado.
4.- O dereito á propiedade privada recollido no articulo 33 da Constitución española, confire ao propietario plena dispoñibilidade sobre a súa propiedade, que non pode modificar nin limitar ningunha lei. Por tanto non existe lei algunha que limite nin condicione a plena dispoñibilidade dos titulares sobre a propiedade forestal.
5.- Greenalia ten que terminar a construción da planta o 27 de marzo de 2020. Esta data é moi axustada desde o noso punto de vista, sobre todo tendo en conta que o polígono industrial de Curtis (2ª fase), no que está prevista a súa instalación, aínda está en fase de desenvolvemento. Se o 27 de marzo non se executou vaise a instar a caducidade das autorizacións ambientais.
6.- Existe cada vez máis oposición social á xeración de electricidade a partir da biomasa forestal, polas consecuencias nefastas que ten para a biodiversidade do monte galego e a emisión de CO2. A sociedade está cada vez máis concienciada da necesaria reducción paulativa nos plantíos de eucaliptos e forestalistas, tal e como demostrou o apoio de 42.328 galegas e galegos á iniciativa lexislativa popular na defensa do bosque autóctono promovida polos colectivos da Rede Cousa de Raíces, e que tanto o Partido popular como o PSOE desbotaron no Parlamento galego.
En Galicia arde o monte e arde sempre. Verán e inverno. Arde a Rede Natura 2000 e por encima, a información que proporciona a Xunta de Galicia é sumamente escasa. Non existe transparencia nin información, no que respecta ás superficies queimadas e o diñeiro que se gasta na súa extinción. Extinción; que non rexeneración, das áreas queimadas. Boa parte da rexeración dos montes tras os incendios realízase polo eucalipto, que medra de xeito espontáneo e silvestre. Cun Plan forestal obsoleto, caduco, que non está actualizado e que parte dun diagnóstico da realidade que xa hai tempo que non é o diagnóstico actual; e a Comisión europea, segue achegando fondos nestas condicións para a extinción dos incendios en Galicia? Pensa a Comisión europea continuar aplicando (ou malgastando) fondos comunitarios a un goberno da Xunta de Galicia, que non fai nada para solucionar os problemas estruturais do monte e que centra todos os seus esforzos no “negocio” da súa extinción?
O modelo actual de explotación do monte é intensamente forestalista, que aposta pola produción de madeira con pouco valor engadido. Constátase tamén a escasa superficie ocupada polos montes de xestión pública, tan necesarios para frear o cambio climático e reducir o impacto dos lumes forestais. A pesar do Plano Forestal de 1992, 25 anos despois seguimos sen contar cun inventario de masas de frondosas autóctonas, ferramenta fundamental para poder planificar a súa conservación e xestión. O aproveitamento forestal intensivo con especies alóctonas, pirófilas e de crecemento rápido comporta a deterioración de servizos ecosistémicos que como a diversidade natural, a dispoñibilidade de auga, a fertilidade do chan, ou a calidade paisaxística, son importantes para a vida e o mantemento das actividades económicas da nosa sociedade. Este modelo forestal contribúe tamén a malgastar importantes cantidades de recursos públicos a través do PLADIGA -plano de loita contra o lume- que custa anualmente ao redor de 150 millóns de euros. Por tanto, urxe que o Parlamento europeo e a Comisión, insten o goberno da Xunta de Galicia a establecer sen demora, unha moratoria indefinida para as novas plantacións de especies do xénero Eucalyptus en todo o territorio galego. Prohibir o cultivo do Eucalyptus nitens. Prohibir as repoboacións con todas as especies do xénero Eucalyptus nos espazos integrantes da Rede galega de espazos protexidos. Incrementar a xestión pública dos montes e protexer os montes veciñais en man comúns. Mentres que non cambie a xestión dos montes en Galicia, a Comisión europea e a Unión europea son cómplices da destrución do monte galego. Non se pode seguir financiando e aplicando fondos á extinción dos incendios en Galicia, mentres que a Xunta de Galicia non cambie substancialmente a política forestal que está a executar actualmente e que é totalmente inviable. Por iso, rogamos á Comisión de peticións que continúe aberta esta Petición, en tanto que a Xunta de Galicia non se comprometa en serio e con garantías, a abordar as causas estruturais dos incendios e revise en profundidade os obxectivos do plan forestal da Xunta do ano 1992.
A asociación ambiental e cultural Petón do Lobo estará o vindeiro mércores 20 de febreiro, na Comisión de peticións do Parlamento europeo, para tratar sobre dos lumes que ano tras ano, verán ou inverno, arrasan Galicia.
O presidente da entidade será o encargado de explicar as causas da mala xestión dos lumes en Galicia, os fallos estruturais que hai detrás da mala xestión do monte galego, a expansión incontrolada do eucalipto e os motivos polos que as plantas de biomasa non son a solución para frear o cambio climático en Galicia.
Desde o homo neanderthalensis, pasando polas tribos indíxenas de América e África e ata os nosos días a loita pola defensa da terra e do territorio é un continuum na vida do ser humano.
A diferencia cos nosos días é que aquí o gran depredador de terras é o Capital e a Xunta de Galicia co presidente Feijóo á cabeza, ao servizo do mesmo. Porque o presidente Feijóo hai tempo que se desmarcou da cidadanía galega e optou por servir intereses espúreos alleos a nosa terra.
Esta lei aprobada hoxe no Parlamento galego, a lei de fomento de implantación de iniciativas empresariais de Galicia, máis coñecida como Lei de Depredación de Galicia ou Lei de Indefensión Ambiental, vén a contribuír a alimentar aínda máis a ese Capital que pretende depredar o rural galego.
E cando falamos de Capital non estamos a falar das medianas e pequenas empresas, senón daquelas grandes multinacinais e corporacións que se poden permitir pagar primas e comisións a políticos corruptos que deseñan unha lei a medida dese Capital. Porque esta lei non é nen máis nen menos que unha artimaña para asentar a corrupción transversal e estrutural dentro da Consellería de Economía, Emprego e Industria e da Xunta de Galicia.
O abandono e desleixo do rural galego por parte da Xunta de Galicia precisaba dun soporte normativo que legalizara a depredación e acaparamento de terras por parte das grandes corporacións e multinacionais, e así nace este simulacro de lei, que non é tal, porque carece de licencia social e de respaldo do pobo necesario para lexitimar unha iniciativa lexislativa de tal calibre.
Estamos aínda a sofrer as consecuencias da vaga de lumes infernal que mata o noso rural e os deputados do partido popular culminan este feito cunha lei inconstitucional, que pretende legalizar a expropiación forzosa a prol dos intereses das grandes corporacións e empresas multinacionais en detrimento da utilidade pública e do interés social que debe estar na base de todo procedemento expropiatorio. Normalízase unha vía excepcional como é a expropiación para permitir ás grandes empresas conseguir terras do noso rural a prezos de saldo. E para iso, quéimanse os montes se for preciso, e para iso sácanse a concurso dereitos mineiros que están debaixo das casas de moitas galegas e galegos que descoñecen que o terreo no que se asenta a súa casa non é seu; e todo isto para manter ao capital se for preciso; porque para contentar ao capital colocamos parques eólicos onde e como digan as grandes empresas, e iso sí, sempre a prezos de saldo. E para contentar a ese capital que pode pagar primas e comisións aos políticos do partido popular convertimos a Galicia nun tremendo eucaliptal. E despois, se for preciso, prendémoslle o lume aos montes para abaratar os prezos da madeira queimada e obter biomasa. E todo elo, a prol do Capital e da corrupción transversal e estrutural que se pretende establecer con esta lei.
E por enriba non existe aínda unha lei galega de cambio climático que axude a paliar a seca e o quecemento global. Pero seguimos externalizando a extinción dos incendios forestais e aparecen así empresas que se fan con contratos millonarios para xestionar o negocio do lume en Gaicia. E todo a costa do rural e do monte galego, o eixo económico vertebrador de Galicia.
Non existe mellor xeito de fomentar o abandono do rural que sacar adiante unha lei como a que se aprobou hoxe no Parlamento galego. Porque o seu obxectivo é provomer o abandono do rural, que a xente marche do rural pola falla de oportunidades para unha vida digna e poñer as terras e os recursos de Galicia a disposición do Capital.
Pero equivócanse, non vai a ser así. A Valedora do Pobo ten arestora enriba da mesa queixas de varios colectivos1 pola tramitación anómala deste simulacro de lei. Porque este esperpento de lei vulnera dereitos constitucionais da cidadanía galega que están por enriba dos intereses das multinacionais e do goberno da Xunta como é o dereito á propiedade privada, o dereito de acceso á información, o dereito de igualdade e contradicción dos interesados fronte a administración, a seguridade xurídica e sobre todo o dereito a dignidade da cidadanía como seres humanos. Á Valedora do Pobo como garante dos dereitos constitucionais corresponderalle supervisar a actividade da administración (neste caso o Parlamento como administración institucional) e informar sobre a vulneración ou non de dereitos constitucionais, e de ser o caso iniciar e/ou impulsar os trámites para a presentación do correspondente recurso de inconstitucionalidade ante o Tribunal Constitucional. E iso lle pedimos tamen aos partidos políticos e grupos parlamentarios da oposición.
Pero o instrumento máis forte de oposición a esta lei está no poder da cidadanía galega e na vontade do pobo. Non vamos a permitir a venda de Galicia a prezos de saldo e tampouco permitiremos o expolio e a depredación do rural, medio de vida de moitas persoas a favor dunhas elites privilexiadas pola Xunta de Galicia e o partido popular. Esta é a liña vermella que non premitiremos cruzar e neso estamos.
“Lobo e Territorio”
Asoc. Petón do Lobo
1 Entre os colectivos que presentaron queixas á proposición de lei durante a súa tramitación parlamentaria está está a Asoc. de Veciños de Cereo, a Asoc. Lourido de Valenza, a Asoc. ambiental Contramínate, a Plataf. pola defensa das terras de Coristanco, a Asoc. galega Cova Crea, esta asociación e outras.
Convocatoria do chamamento á cidadanía e aos demáis colectivos da comarca de Bergantiños para coñecer a fondo a chamada «Lei de Depredación de Galiza»
O sábado día 7 de outubro ás 19 horas, no Pazo da Cultura de Carballo, nove colectivos da comarca de Bergantiños explicarán a fondo a proposición de lei de fomento da implantación de iniciativas empresarias de Galicia, arestora en tramitación no Parlamento galego.
O borrador da lei que está arestora a ser tramitado no Parlamento galego e que pode consultarse na web:
http://www.parlamentodegalicia.es/sitios/web/ContenidoGal/ParticipacionCidada/DiscusionDetalle.aspx?ID=723, conta cada vez con máis rexeitamento social debido a que establece unha serie de mecanismos que favorecen o acaparamento de terras por parte das grandes corporacións e grupos empresariais e fomenta o mecanismo da expropiación forzosa a favor destas, en detrimento dos dereitos da cidadanía, do dereito á propiedade, do territorio e do medio ambiente.
A chamada “turboexpropiación” e a expropiación forzosa saen moi reforzadas xa que logo será a Dirección Xeral de Enerxía e Minas da Xunta de Galicia a que decida a utilidade pública ou interés social do proxecto empresarial e incluso terá capacidade para declarar a prevalencia de utilidades no caso de existir varias. O proceso expropiatorio irá paralelo á tramitación administrativa e o promotor xa presentará coa solicitude a relación de bens e dereitos afectados que pensa expropiar a cada persoa propietaria.
O experto en proxectos eólicos Damián Copena, a pasada fin de semana en Laxe, nunha reunión coa cidadanía para falar sobre o proxecto eólico Pena Forcada -Catasol II.
A cuestión non é baladí para a Costa da Morte e a comarca de Bergantiños en particular, á vista de que os proxectos eólicos que arestora se están a tramitar, como son o de Laxe e Cabana, xeran ofertas económicas para as persoas propietarias que xiran ao redor dos 0,80 e os 1,75 céntimos de euro por m2, cando a propia Universidade de Santiago de Compostela nun informe1 do ano 2009 xa tasaba como mímino o valor do terreo rústico con aptitude eólica nos 31 €/m2, media que xa daquela estaban a cobrar persoas propietarias de Ourense e Pontevedra. A este valor habería que engadir hoxe en día outros como o factor paisaxístico, o factor ambiental, o de localización2, o de especial aptitude eólica, a taxa de capitalización, o premio de afección e todos aqueles outros valores que a Lei de Montes atribúe aos mesmos, incluído o valor de ocio e de recreo…etc3, prezos que están aínda moi lonxe de percibirse hoxe en día na Costa da Morte.
Isto demostra que a Costa da Morte polas súas peculiares características relacionadas co envellecemento das xentes do rural, a escaseza de rendas e coincidindo co declive do rural galego, sae particularmente prexudicada dos procesos de negociación ou expropiatorios, ao que hai que engadir as artimañas das grandes empresas para conseguir terras a prezos de saldo ante a pasividade da propia Xunta de Galicia e a escasa formación da cidadanía e dos técnicos a hora de cumplimentar as follas de aprecio dunha expropiación forzosa.
Colectivos como a Asoc. Petón do Lobo, a Asoc. Contramínate de Laxe e Ouriol do Anllóns xa teñen denunciado ante a Consellería de Economía, Emprego e Industria o desequilibrio económico que este tipo de relacións de poder das grandes corporacións está a deixar no rural da comarca, en comparación cos millóns de euros que as compañías conseguen de beneficios durante a explotación dos parques eólicos. En particular no referente aos parques eólicos de Mouriños, en Cabana de Bergantiños e de Pena Forcada –Catasol II en Laxe, cuxa utilidade pública non existe, a Xunta de Galicia debéraos rexeitar de xeito contundente polo desequilibrio económico que xera a relación empresa-propietario, xa que existen indicios de que as negociacións puideran realizarse no marco de cláusulas abusivas ou leoninas que poderían prexudicar gravemente ás persoas propietarias ao marxe xa doutros valores económicos, sociais, ambientais e paisaxísticos afectados.
Cartel da campaña da Plataforma de colectivos Contraminacción.
Esta proposición de lei, que se tramita (sen causa algunha que o xustifique) pola vía de urxencia, podería ser chamada máis xustamente “Lei de depredación da Galiza”, ou “Lei de indefensión ambiental”, xa que o que fai é poñer o noso territorio en bandexa ás empresas mineiras e eólicas, eliminando garantías ambientais e reducindo prazos nas tramitacións.
É un chover sobre mollado, pois reduce prazos que xa de por si eran claramente insuficientes para termos unha mínima garantía de participación pública; e permite saltar trámites ambientais que xa eran de seu flexibles de máis.
Na práctica vén a reducir as ferramentas de defensa das comunidades afectadas ou os valores naturais fronte ás empresas, deixando ver ás claras de que parte se sitúa a administración en potenciais conflitos de interese.
Por iso, porque é importante que a xente dispoña de información os colectivos Asoc. Petón do Lobo, Plataforma pola defensa da terra de Coristanco, a Asoc. ambiental Contramínate de Laxe, a Asoc. de Veciños de Cereo, a Asoc. veciñal, cultural e deportiva “Lourido” de Valenza, a Asoc. galega Cova Crea, a Plataforma pola defensa de Corcoesto e Bergantiños, a Asoc. de amig@s das árbores “Ouriol do Anllóns” e Contraminacción convidan a toda a cidadanía e demáis colectivos da comarca e da Costa da Morte a asistir o día 7 ao Pazo da Cultura para coñecer máis a fondo unha proposición de lei que supón un cambio radical con respecto á normativa actual máis garantista.
Vistas do val de Traba en Laxe, afectado polo proxecto eólico Pena Forcada -Catasol II.
Parte destas asociacións ademáis xa solicitaron unha entrevista co Presidente da Xunta de Galicia e co Conselleiro de Industria, Francisco Conde para tratar estes temas que tanto preocupan á cidadanía e que a día de hoxe aínda non ten data.
Paralelamente o colectivo Contraminacción a través do change.org está a recoller sinaturas e está prevista unha concentración o vindeiro día 6 de outubro ás portas do Parlamento de Galicia, xa no marco de actuacións previstas pola Plataforma de colectivos Contraminacción.
1 Informe “Valor del suelo rústico para aprovechamientos energéticos en Galicia”, Departamento de Economía Aplicada Escola Politéctina Superior de Lugo, Universidade de Santiago de Compostela. Ano 2009.
“Por lo que se propone, con carácter de mínimo, para el suelo rústico con aptitud para instalaciones de energía cólica el valor unitario de TREINTA EUROS Y SETENTA Y SIETE CÉNTIMOS POR METRO CUADRADO (30,77€/m2).
“Todo ello sin perjuicio de agregar otros elementos, tales como valor de las cosechas y producciones, obras, mejoras y otros existentes sobre el terreno, premios de afección y rápida ocupación en caso de expropiación forzosa, daños y perjuicios causados, etc.”
Páx. 14 do informe.
2 Véxase o artigo 36 “Valoración do chan rural” do Real Decreto Lexislativo 7/2015, do 30 de outubro, polo que se aproba o texto refundido da Lei de Chan e Rehabilitación Urbana, que di:
“Cando o chan sexa rural para os efectos desta lei e de conformidade co disposto na Disposición adicional sétima:
a) Os terreos taxaranse mediante a capitalización da renda anual real ou potencial, a que sexa superior, da explotación segundo o seu estado no momento ao que deba entenderse referida a valoración.
A renda potencial calcularase atendendo ao rendemento do uso, gozar ou explotación de que sexan susceptibles os terreos conforme á lexislación que lles sexa aplicable, utilizando os medios técnicos normais para a súa produción. Incluirá, no seu caso, como ingresos as subvencións que, con carácter estable, outórguense aos cultivos e aproveitamentos considerados para o seu cálculo e descontaranse os custos necesarios para a explotación considerada.
O valor do chan rural así obtido poderá ser corrixido á alza en función de factores obxectivos de localización, como a accesibilidade a núcleos de poboación ou a centros de actividade económica ou a localización en contornas de singular valor ambiental ou paisaxístico, cuxa aplicación e ponderación haberá de ser xustificada no correspondente expediente de valoración, todo iso nos termos que regulamentariamente se establezan.
b) As edificacións, construcións e instalacións, cando deban valorarse con independencia do chan, taxaranse polo método de custo de reposición segundo o seu estado e antigüidade no momento ao que deba entenderse referida a valoración.
c) As plantacións e os sementados preexistentes, así como as indemnizacións por razón de arrendamentos rústicos ou outros dereitos, taxaranse con arranxo aos criterios das Leis de Expropiación Forzosa e de Arrendamentos Rústicos”.
3 LEI 7/2012, do 28 de xuño, de montes de Galicia.
Artigo 5. Función social dos montes
Os terreos forestais galegos constitúen un recurso estratéxico que deberá contribuír ao desenvolvemento socioeconómico de Galicia, xerando rendas e emprego na Comunidade Autónoma mediante un aproveitamento sustentable dos seus recursos e servizos.
Os montes desenvolven unha función social relevante, nos termos do artigo 4 da Lei 43/2003, do 21 de novembro, de montes.
A consellaría competente en materia forestal promoverá a dispoñibilidade de montes ou terreos forestais para fins sociais, educativos, ambientais e recreativos, compatibilizados coa súa potencialidade e utilización forestal.
Hai uns días un xornal da comarca espertaba co titular «La sequía pone en peligro el tradicional Descenso do Anllóns». E a preocupación non é para menos. Desde hai uns anos o Anllóns está a sofrer constantes etapas de seca que poñen en perigo o caudal ecolóxico necesario para manter a vida fluvial. Arestora en moitos puntos do cauce pódese atravesar camiñando, sen mollar os pés.
Seca no cauce do río Anllóns, xuño 2017.
Seca do río Anllóns ao seu paso por Corcoesto. Ano 2016.
A seca está a afectar moito a ríos como o Anllóns.
No mes de xaneiro deste ano a Xunta de Galicia activaba a situación de prealerta por seca, debido ao baixo caudal dos ríos galegos.
En abril Augas de Galicia facía un chamamento ao uso responsable da auga nun mes extremadamente seco.
Nestes días era noticia que os concellos de Ourense, Pontevedra e A Coruña limitaban o consumo de auga para paliar as consecuencias da seca, mentras que outros como o de Ribadavia solicitaba máis caudal para consumo á Confederación do Miño-Sil.
A Oficina técnica da Seca alentou as localidades que forman parte da demarcación Galicia Costa, xestionadas pola Xunta, para evitar perdas na rede e o fomento do uso responsable da auga na limpeza das rúas, nas piscinas e a necesidade de concienciar para optimizar os recursos na rega e na gandería especialmente nas cabeceiras dos ríos e nos regos.
A escaseza de auga potable ameaza con converterse nun grave problema para ou planeta.
O efecto antrópico sobre os ríos está moi relacionado co cambio nos usos do chan, como a derivación de augas e a regulación das enchentas mediante presas.
Cando a seca se intensifica, aumenta a necesidade de auga para a rega e outros usos agrarios e isto exerce un forte impacto sobre o caudal natural dos ríos. Segundo os científicos, o resecamiento natural debido ás secas non é un efecto humano, pero a toma de auga dos ríos durante unha seca si o é, e pode ter consecuencias a longo prazo.
Cambio climático e desertización.
A auga que se retira dos ríos e cursos fluviais ten uns efectos duradeiros. As fontes, os mananciais, as concas ou cañadas están en acelerada vía de extinción, hai cambios de clima e de chan, inundacións, secas e desertización. Pero é a acción humana a máis drástica: exerce unha deforestación delirante, ignora os coñecementos tradicionais, retira a auga dos ríos de diferentes maneiras, entre outras con obras de enxeñería, represas e desvíos.
As 5 erres: reutilizar, reducir, reparar, reciclar e regular.
O Foro Económico Mundial e outras institucións calculan que para 2030 haberá unha demanda 40% máis alta, que o planeta non poderá fornecer.
Iso afectará a agricultura, o que aumentará os prezos dos alimentos.
Non é difícil imaxinarse que se non se atopa unha solución pronto, a posibilidade de que estalen guerras por auga doce é alta.
A necesidade de aforrar auga.
A solución máis simple podería ser sinxelamente mellorar a maneira na que administramos o que temos, e sobre todo, aforrar auga cada segundo dá nosa vida.
valfluvialdolouridocorcoesto.com 