A árbore é símbolo da vida en todas as culturas. Hai moitos séculos, cando Europa estaba cuberta de frondosos bosques, rendíase culto a determinadas árbores, pois era crenza que un espírito habitaba neles. Aínda hoxe perduran vestixios desta adoración en certas tradicións populares relacionadas coa árbore.
Segundo a mitoloxía, os antigos gregos consagraron aos seus deuses diversas especies de árbores. Así, a oliveira a Atenea, ou o loureiro a Apolo. Tamén en Roma houbo árbores sacros, que eran coidados con esmero.
Outro dos mitos referidos por Ovidio conta a orixe do loureiro. Dafne, rapariga de gran beleza, amaba a soidade dos bosques. Apolo desexaba facela a súa esposa, e certo día presentouse ante ela. A moza rexeitou a proposta e fuxiu. Cando Apolo estaba a piques de darlle alcance, Dafne invocou a axuda da deusa Gea, a Terra, e esta transformouna nun loureiro. Para aliviar a súa tristeza, o deus cinguiuse unha coroa con follas da nova árbore, que desde entón lle estivo consagrado.
Durante o Romanticismo, poetas, músicos e pintores alimentaron a súa inspiración coa lexendaria presenza das árbores. O poeta alemán Friedrich Hölderlin viu nos bosques o símbolo da sociedade libre e ditosa que ansiaba. Inspirándose tamén neles, o músico Richard Wagner reflectiu na súa ópera Siegfried os máxicos murmurios do bosque. Non hai que esquecer a importancia do carballo na poesía de Rosalía de Castro.
Tampouco os poetas contemporáneos deixaron de acudir á cita coas árbores. O modernista Rubén Darío fai dos piñeiros un símbolo da cultura mediterránea; Antonio Machado envolve cunha mirada subxectiva as árbores da paisaxe castelán, e Luís Cernuda transforma unha árbore en mudo oínte das súas reflexións durante o seu exilio inglés.
En Galicia, Rosalía de Castro non esquece ao carballo e a fonte sempre presentes na súa poesía, testemuñas da fugacidade do tempo e da vida e da saudade da autora. O bardo Eduardo Pondal fai referencia aos queixumes dos pinos ou rumosos, eses pinos de altas copas de escuro arume arpado. Os rumorosos son os piñeiros, as árbores, que se sitúan na verde zona costeira, a esencia ancestral do pobo galego que se representa polas árbores.
Importancia do loureiro en Corcoesto.
O río Lourido lembra a presenza do loureiro no val. As árbores sempre foron obxecto de veneración por parte da cultura celta. Cada un deles dispoñía da súa propia deidade diviña. Especial mención merece a aciñeira, árbore sempre vencellada aos ritos druídicos, de feito, os santuarios druídas estaban situados nos bosques poboados polas devanditos árbores.
O loureiro está presente en cada recuncho do val: nos camiños, carreiros, á beira dos valados..
O canto, literario ou musical, aos bosques é unha das constantes da historia da arte.
POEMA DA ÁRBORE
A graza da túa rama verdecida
Árbore, boa árbore, que tras a borrasca
erguícheste en nudez e desalento,
sobre unha gran alfombra de follaxe
que removía indiferente o vento…
Hoxe vin nas túas ramas a primeira
folla verde, mollada de resío,
como un agasallo da primavera,
boa árbore do estío.
E nesa verde punta
que está a brotar en ti de non sei onde,
hai algo que en silencio pregúntame
ou silenciosamente respóndeme.
Si, boa árbore; xa vin como mudas
o lodo en flor, e sei o que me dis;
xa sei que coas túas propias follas secas
nutríronse de novo as túas raíces.
E así tamén un día,
este amor que morreu caladamente,
renacerá da miña melancolía
noutro amor, igual e diferente.
Non; o teu agoiro risueño,
o teu instinto vexetal non se equivoca:
Soñarei noutra almofada o mesmo soño,
e darei o mesmo bico noutra boca.
E, en cordial semellanza,
boa árbore, quizá pronto che lembre,
cando brote na miña vida unha esperanza
que se pareza un pouco á túa folla verde…
ANTONIO MACHADO
