Galería

O caso da mina de litio de Valdeflóres, en Cáceres: tramas empresariais espúreas e complexas, opacidade e financiamento público europeo

No día de hoxe a asociación Salvemos la Montaña de Cáceres defendía no Parlamento europeo a súa oposición ao proxecto de mina a ceo aberto de Valdeflores, a través de tres peticións:

  • Petition  1174/2017 by asoc. ambiental Petón do Lobo (Spanish) on the open-pit mine in Valdeflores, Cáceres
  • Petition  0273/2018 on a lithium mine in Sierra de la Mosca, Cáceres and
  • Petition  1140/2019 on a lithium mining project “San José/Valdeflórez” in the mountain of Caceres (Spain)

Pódese seguir a intervención en directo ou en diferido ao día seguinte no seguinte enlace:

http://www.europarl.europa.eu/committees/es/peti/home/highlights

Unha dás peticionarias, María Montaña Chaves Pedrazo indicaba na súa intervención parlamentaria, que a empresa australiana promotora do proxecto, Infinty Lithium, non figura en ningún dos expedientes tramitados na Xunta de Extremadura. Esta empresa de capital estranxeiro 100% non solicitara ningún permiso, nin de investigación, nin de explotación.

A Lei de Minas española obriga que polo menos o 50% do capital social da empresa promotora sexa nacional para poder operar dentro do territorio español. Con todo, quen sí solicitaba o primeiro permiso de investigación en Valdeflores era a empresa filial de Sacyr, Valoriza Minería, que máis tarde transmite por escasos 900 euros os dereitos mineiros conseguidos a unha empresa sen solvencia técnica, económica nin financeira, creada “ex profeso” para eludir responsabilidades cunha capital social de 3.000 euros, o mínimo que marca a lei. En concreto, créase a empresa pantalla ou “ joint venture”, como a chaman algúns: TECNOLOXÍA ESTREMEÑA DO LITIO S.L.U., cuxo domicilio social, anecdóticamente, atópase en Salamanca. A empresa TEL é a que figura en case todos os expedientes oficiais e segundo Infinty Lithium o seu capital está participado nun 75% pola australiana e nun 25% por Sacyr.

Este complicado armazón empresarial deséñase, segundo indicaba a peticionaria, para eludir responsabilidades, sortear indemnizacións para reparar posibles danos ou accidentes, como o famoso por terrible de Aznalcollar onde a empresa non custeou a limpeza do desastre medio ambiental causado, tamén para eludir responsabilidades xurídicas e penais. Esta práctica é habitual no noso Estado e consideramos que as institucións e os órganos de control deberían vixiar para que non se converta en algo habitual.

Con respecto ao trámite de Información ao público do Permiso de investigación da MINA DE VALDEFLORES leste, a peticionaria indicaba que «…foi un auténtico insulto cara aos cidadáns que vivimos nesta marabillosa cidade e nos seus arredores. Ninguén puido acudir como interesado neste expediente porque ninguén se decatou. Non se presentaron alegacións durante o trámite de información pública en 2016 porque non houbo información pública. A tramitación levou a cabo cunha absoluta opacidade para propiciar o descoñecemento do cidadán dunhas actividades que ían ter serias repercusións sobre a vida, a saúde e o medio ambiente da cidade de Cáceres. Vulnerouse o Convenio de Aarhus sobre acceso á información, participación do público na toma de decisións e acceso á xustiza en materia de medio ambiente e a Lei 27/2006 de Trasparencia e Bo Goberno do estado español, así como as disposicións normativas específicas que regulan o tempo e a forma de dar publicidade a estes proxectos. O proxecto NON SE SOMETEU A INFORMACIÓN PÚBLICA nin na forma nin durante o tempo que establece a lei, o que deu lugar a que 4 ANOS DESPOIS a propia Dirección Xeral de Minas, a través da Comisión Xurídica vísese obrigada a declarar a NULIDADE DA RESOLUCIÓNS e a subseguinte RETROACCIÓN dos expedientes que concedían os Permisos de Investigación, ademais de terminar por “imposibilidade material de continuación” a concesión de explotación solicitada. Tecnoloxía Estremeña do Litio NON CONTA actualmente con NINGÚN PERMISO vixente por parte da Junta de Extremadura».

Por outra banda, o Plan Xeral Municipal de Urbanismo (PXM) do municipio de Cáceres prohibe taxativamente a implantación de industrias, entre elas as extractivas, a menos de 2 km do centro urbano, e ademais o chan onde se quere instalar a mina e as instalacións está cualificado como adoito non urbanizable de especial protección.

O 19/04/2018 votouse por esmagadora maioría «NON” á modificación do PXM solicitada pola empresa. Actualmente o alcalde de Cáceres D. Luís Salaya manifestou en reiteradas ocasións o seu NON rotundo á mina. E para maior gravidade, TECNOLOXÍA ESTREMEÑA DO LITIO está dobremente SANCIONADA pola Xunta de Extremadura e polo concello de Cáceres.

En canto ao financiamento do proxecto con fondos públicos por parte das diferentes institucións europeas, como o Banco Europeo de Investimentos ou a plataforma de financiamento público-privado EIT- InnoEnergy: durante o verán de 2019 Infinity Lithium levou a cabo unha campaña comunicativa e de márketing para presentar e publicitar un novo proxecto de explotación, que non figura nin é coñecido en ningún organismo público, nin é o proxecto oficial rexistrado ante a administración estremeña de minas, a única competente para o efecto. A campaña publicitaria realízase ante diferentes organismos e institucións como o Banco Europeo de Investimentos, algúns Ministerios do Estado español, a Bolsa australiana ASX, ante a Comisión Europea coa presenza do Vicepresidente Maros Sefcovic e ante os medios de comunicación.

Posteriormente, durante o primeiro semestre do 2020, a firma australiana desarrollou outra campaña comunicativa anunciando “aos catro ventos” a sinatura dun Memorando de Entendemento con EIT- Innoenergy, plataforma de financiamento que canaliza fondos do Banco Europeo de Investimento, e segundo a información dada pola empresa “consiste no outorgamento de apoio e de financiamento de ata 800.000 euros para o proxecto industrial mineiro de Cáceres. Con este acordo, San José Valdeflórez convertíase no primeiro proxecto de litio en conseguir financiamento europeo. EIT InnoEnergy, o grupo público-privado da UE que lidera a Alianza Europea das Baterías tamén colaboraría na captación de fondos para a fase dúas do investimento da planta piloto de ata 2,4 millóns de euros. Ademais apoiaría e facilitaría as negociacións de venda da produción con fabricantes europeos a través da rede da EBA e apoiaría a Infinity na obtención das aprobacións ambientais necesarias e a aceptación social do proxecto”.

En ambas as campañas a empresa apoiouse nas diferentes institucións e organismos europeos consolidados e sobre todo utilizou a figura do Vicepresidente Sr. Sefcovic para conseguir credibilidade e poder vender o seu novo proxecto de explotación aos seus posibles investidores. Sendo consciente do uso indebido, intencionado e interesado das institucións europeas e dos seus representantes por parte dos intereses da compañía Infinty Lithium e sendo coñecedores da inviabilidade do Proxecto San José Valdeflórez, a asociación Salvemos la Montaña decidiu, por consenso, enviar unha carta persoal ao Vicepresidente de Relacións Interinstitucionais e Previsión da Comisión Europea Maros Sefcovic, impulsor da Alianza Europea das Baterías (European Battery Alliance), e «Coordinador do traballo da Comisión sobre a EBA.»

Así a cidadanía afectada transmitíalle que, como grupo cidadán, como pobo local afectado, e como europeos, pensaban que eses 800.000 euros supostamente concedidos á empresa promotora e destinados ao proxecto de mina ao descuberto de Cáceres non terían ningún percorrido nin xustificación, xa que o devandito proxecto era e é INVIABLE desde o seu inicio, polas razóns xa expostas nesta e nas anteriores peticións.

Polo tanto a asociación solicitáballe ao Vicepresidente que se reformulasen outorgar eses fondos á empresa e que se chegase a considerar a retirada ou a denegación dos mesmos para evitar dilapidar o diñeiro de toda a cidadanía europea.

A día de hoxe, despois de 6 meses, a entidade cidadá NON recibiu ningunha resposta por parte do Sr. Vicepresidente, Maros Sefcovic, e afirman que toda a cidadanía dos distintos Estados membros da UE debe ser atendida polos representantes públicos. Ademais estiman que se incumpren os artigos 20 e 24 do Tratado de Funcionamento da Unión Europea que di: “Os cidadáns da Unión son titulares dos dereitos e están suxeitos aos deberes establecidos nos Tratados. Teñen, entre outras cousas, o dereito de formular peticións ao Parlamento Europeo, de recorrer ao Defensor do Pobo Europeo, así como de dirixirse ás institucións e aos órganos consultivos da Unión nunha das linguas dos Tratados e de recibir unha contestación nesa mesma lingua.”

Por todo iso a asociación Salvemos la Montaña pide á Comisión unha resposta e que transmita o seu malestar ao Vicepresidente Sr. Sefcovic pola omisión da súa resposta.

Doutra banda, e con data de 7 de maio de 2020 a asociación presenta unha denuncia ante a Oficina Europea de Loita contra a Fraude (OLAF), solicitando a investigación sobre o financiamento do proxecto polas distintas institucións e organismos europeos mencionados con anterioridade. A contestación ofrecida polo Xefe da Unidade de Investigación-selección e Revisión foi a seguinte: “Ao termo das actividades de selección, comprobouse que a súa denuncia non se refire a ningún proxecto que recibise financiamento por parte da Unión Europea.” Sorprende por tanto que a OLAF arquive o caso e que non atope ningún proxecto con este nome, cando a mesma compañía está a publicitalo por todas as canles de comunicación. Poderíase afirmar que alguén non está a facer honra á verdade?

En virtude do anterior solicitaban ao Parlamento europeo, a través da Comisión de Peticións, un control democrático sobre a Comisión Europea, cumprindo así cunha dos seus tres grandes funcións encomendadas, que é investigar os feitos e evitar un uso fraudulento dos organismos e das institucións europeas por parte dunha compañía privada. Solicitaban tamén na súa comparecencia, que antes de outorgar financiamento público a este proxecto que está abocado ao fracaso, infórmense do estado dos expedientes administrativos levados a cabo polo órgano rexional competente, comproben se se está respectando a legalidade para a súa execución dentro do ordenamento xurídico español e do marco normativo concreto. Verifiquen a nulidade das Resolucións que aprobaron os permisos de investigación, a paralización e retrotracción dos distintos expedientes ao comezo da tramitación. E tamén corroboren as sancións nas que incorreu a empresa.

A Plataforma Salvemos a Montaña de Cáceres comprométese a velar polo coidado e a conservación do corazón e do pulmón verde da súa querida Montaña, para que nunca deixe de latexar nin de respirar e así se converta no legado que de alento e acubillo ás seguintes xeracións.

(Texto resumido da intervención da peticionaria Mª Montaña Chaves Pedrazo).

Galería

Eólicos Bustelo – Campelo – Monte Toural: non hai licenza social

NON Eólicos Bustelo – Campelo – Monte Toural

E imos permitilo? Non, non hai licenza social

E imos permitir que os proxectos eólicos de Bustelo, Campelo e Toural se financien con fondos públicos do Banco europeo de inversións (BEI)?

Imos dar licencia social a estes proxectos e a esta financiación con fondos públicos?

Os proxectos afectan os municipios de Coristanco, Santa Comba, Carballo e Tordoia e suman uns 109  MW en total.

Con estes parques ameázase unha especie que está e perigo crítico de extinción, como é a  Centaurea  ultreiae,  endémica de Galicia e cuxos 6.821 individuos distribúense na contorna do Monte Castelo (Santa Comba) e a lagoa de Alcaián (Coristanco), proposta pola Xunta para formar parte da Rede Natura 2000.

Os tres proxectos son en realidade un mesmo, fragmentado en tres e que ao non superar os 50 MW de potencia cada un, son tramitados pola Xunta de Galicia cunha tramitación prioritaria e a  redución  á  metade dúas  prazos de  instrución.

Con esta fragmentación tamén se ignoran os impactos ambientais sinérxicos provocados sobre os hábitats.

A empresa promotora solicita financiación pública ao Banco europeo de inversións. Se non estás conforme faille chegar a esta institución europea a túa opinión respecto diso, cubrindo o formulario  online que  hai na  seguinte ligazón:

https://www.eib.org/en/infocentre/complaints-form.htm

 

Datos do proxecto obxecto da queixa:

Project Name (nome do proxecto):

PROYECTO EOLO I (VIENTO) – FASE II

Finance Contract / Project Number (código do proxecto):

20200159

eólico.jpg

 

Galería

A biomasa residual de Greenalia na central de xeración de electricidade de Curtis e a súa financiación pública

Financiación pública do BEI e do Fondo Marguerite II. A reclamación ante o BEI

O 13/07/2017 a Consellería de Medio Ambiente e Ordenación do Territorio concluíu que o proxecto da planta de combustión de biomasa, para a produción eléctrica de 49,913 MW, en Curtis, promovido pola empresa Greenalia Biomass Power, S.L. non era previsible que xerara efectos significativos sobre o medio ambiente, e polo tanto, non se consideraba necesario someter o proxecto a avaliación ambiental ordinaria.

A seguir, a empresa Greenalia Power, S.L. conseguiu un préstamo aprobado polo BEI que acada os 60 millóns de euros para o que o organismo europeo denomina unha entidade con “fins especiais” (en adiante «EFE»), isto é ser titular e xestionar unha planta de biomasa de 50 MW, así como as estruturas asociadas á mesma. Este proxecto presenta unha particularidade inédita: a planta producirá electricidade empregando exclusivamente residuos forestais en forma de virutas de madeira de procedencia local.

Greenalia Power S.L., que se presenta como un Productor Independente de Enerxía (PIE), que traballa de forma exclusiva con enerxías renovables, obtivo ademáis un préstamo intermedio de 23 millóns de euros do Fondo Marguerite II (sucesora do Fondo Europeo 2020 para a Enerxía, o Cambio Climático e as Infraestruturas). O BEI é un dos principais patrocinadores da planta de biomasa.

A adxudicación do préstamo por parte do BEI foi obxecto da reclamación SG/E/2019/04, actualmente en curso.

O tratamento do caso Greenalia na Comisión de peticións do Parlamento europeo: a petición continúa aberta

Por outra banda, o pasado 20 de febreiro deste ano tratouse a petición 145/2019 na Comisión de peticións do Parlamento europeo, relativa ao préstamo que o Banco europeo de inversións concedeu á Greenalia para a planta de biomasa de Curtis.

A cuestión fundamental, ademáis da importante financiación pública que recibe Greenalia, é se realmente a empresa disporá da suficiente biomasa residual para xerar a electricidade prevista para o seu funcionamento, tal e como prevé no proxecto e se garante a eficiencia enerxética, sen comprometer a biodiverdidade dos montes galegos.

A UE publicou a grabación da sesión do Comité de Peticiones do día 20 deste mes que se pode consultar no seguinte enlace.

https://www.europarl.europa.eu/ep-live/en/committees/video?event=20200220-0930-COMMITTEE-PETI

A partir do momento 11:19:10 tratan a petición sobre o caso Greenalia. A presidenta da Comisión de Peticións, a MEP Maria Dolors Montserrat (PP), indica que os peticionarios non se presentaron, e dá a palabra ao representante da Comisión Europea, o Sr. Giulio Volpi (Italia, Dirección Xeral de Enerxía da EC).

Na súa curta intervención indica que entenden as preocupacións sobre a sustentabilidade da biomasa e que coa revisada Directiva de Enerxías Renovables da UE,  a cal os países membros da UE deberían aplicar ata xuño 2021, entran en vigor criterios de sustentablidade moito máis reforzados para todos os usos de bioenerxía incluíndo a produción de electricidade e calor, e inclúe tamén criterios de sustentabilidade específicos para biomasa forestal asegurando que toda a biomasa forestal usada no sector enerxético europeo a partir de certo limiar da planta, para plantas a gran escala de 20 MW, así que esta planta debería asegurar o cumprimento destes novos criterios de sustentabliidade.

Despois dan a palabra ao MEP Radan Kanev (Grupo do Partido Popular Europeo (Demócrata-Cristiáns) https://www.europarl.europa.eu/meps/es/197839/ RADAN_ KANEV/ home) de Bulgaria, que propón manter a petición aberta e tentar a investigar un pouco máis, pola cantidade de peticións acerca de plantas eléctricas de biomasa.

E así se decide ao final sen máis debate, o MEP Ryszard Czarnecki (bloque Grupo dos Conservadores e Reformistas Europeos https://www.europarl.europa.eu/meps/es/28372/ RYSZARD_ CZARNECKI/ main- activities/ reports- shadow) de Polonia repite que a petición queda aberta.

A pesar de non asistir á reunión do Comité as persoas peticionarias, a petición mantense aberta o que dá a oportunidade de seguir indagando na viabilidade deste proxecto e a súa cuestionada eficiencia.

Por que é tan importante o mecanismo de reclamacións do BEI? Existiu mala praxe no BEI á hora de outorgar este préstamo?

A Política do Mecanismo de Reclamacións do BEI, aprobada en novembro de 2018, aplícase ás reclamacións por presunta mala administración presentadas contra o Grupo BEI (artigo 1.1 da Política do Mecanismo de Reclamacións do Grupo BEI, en diante a «Política»). As reclamacións poderán ter por obxecto calquera caso de presunta mala administración do Grupo BEI nas súas decisións, accións ou omisións (artigo 4.3.1 da Política). O concepto de mala administración inclúe o incumprimento por parte do Grupo BEI dos dereitos humanos, da lexislación aplicable ou dos principios de boa administración. A mala administración tamén pode estar relacionada cos impactos ambientais ou sociais das actividades do Grupo BEI e coas políticas relativas ao ciclo de proxectos, así como outras políticas aplicables do Grupo BEI (artigos 3.2 e 3.3. da Política). En relación coa tramitación de reclamacións inadmisibles e de acordo co artigo 6.1.1 da Política, o MR-BEI recompila e revisa a información existente en torno ao obxecto da reclamación e esfórzase por resolver os problemas que dan lugar a reclamacións en cooperación coas partes interesadas internas e externas. Así mesmo, realiza as investigacións pertinentes co fin de avaliar se o Grupo BEI cumpre o marco regulamentario aplicable, incluídas as súas propias políticas, procedementos ou normas. A División MR-BEI é independente das actividades operativas, de maneira que se garante que cada reclamación tramítase aplicando as normas máis estritas de obxectividade, á vez que se salvagardan os intereses de todas as partes interesadas internas e externas do Grupo BEI (artigos 2.2 e 5.1.4 da Política). A División MR-BEI asiste ao Grupo BEI asesorándoo sobre posibles melloras no exercicio das súas actividades en aras do obxectivo común dunha boa administración (artigo 5.1.9 da Política).

Que opina o MR –BEI sobre o préstamo concedido a Greenalia polo BEI?

A avaliación inicial identificou algunhas áreas que requiren clarificación, dada a diversidade de opinións entre os servizos do BEI e os reclamantes. Trátase especificamente de: i) se as partes interesadas participaron adecuadamente de acordo coa lexislación aplicable, e ii) a sustentabilidade das fontes de biomasa como recurso á vista da lexislación existente, prestando especial atención á súa orixe, o uso de especies exóticas, o uso de certificacións voluntarias, a xustificación do seu uso, a interpretación da lexislación autonómica galega sobre montes e biomasa, así como a conformidade dos enfoques elixidos coa lexislación aplicable e o seu impacto sobre o ecosistema. O MR-BEI levará a cabo unha revisión de conformidade dirixida a clarificar estes puntos e a confirmar o cumprimento das súas normas por parte do BEI.

O MR-BEI seguirá en contacto cos servizos do BEI e cos reclamantes para obter a información pertinente e a documentación que considere útil para a presente investigación. En caso de ser necesario, poderase recorrer a expertos independentes e realizar visitas sobre o terreo.

Cuestións controvertidas en relación ao préstamo do BEI

O BEI considera que a planta de biomasa de Curtis utilizará unicamente residuos forestais procedentes da talla de árbores en Galicia, é dicir, leña de pequeno diámetro (menos de 7 cm), cortiza e biomasa procedente doutros residuos que non se poden utilizar na industria. No caso de coníferas e eucaliptos, os residuos poden representar do 15 % ao 30 % do total da biomasa aérea.

O BEI entende que a materia prima anual para biomasa (residuos forestais) debe proceder de provedores exclusivos do Promotor e outros provedores cos que asinase un contrato de subministración de biomasa. A materia prima da biomasa fornecerase desde zonas situadas a unha distancia de entre 50 e 200 km da planta. 5.2.12 No que se refire á interpretación da lexislación de Galicia, os servizos do BEI consideran que a lei 7/2012 de montes de Galicia esixe que se recollan todos os restos derivados da explotación forestal co fin de reducir o uso de combustibles fósiles e de previr os incendios forestais. Como a operación ten un custo para os propietarios forestais e non existe un mercado para este tipo de biomasa, non se realizou ningunha recollida no pasado. Con todo, conforme á lexislación, os propietarios poden incorrer en multas de entre 100 EUR e 1 000 EUR se non retiran devanditos residuos de explotación forestal. No contexto actual, o obxectivo deste proxecto é utilizar estes residuos forestais para a produción de electricidade.

No que se refire aos certificados, o BEI entende que o Promotor é titular dunha certificación PEFC e que implantou un sistema de dilixencia debida para garantir que a madeira e os produtos procedentes da madeira teñen unha procedencia legal acorde co Regulamento da Unión Europea sobre a madeira. Por conseguinte, a materia prima debe proceder de fontes certificadas FSC ou PEFC, é dicir, unha combinación dalgunhas das seguintes fontes: 100 % FSC, 100 % PEFC, Fuentes Mixtas FSC, Madeira Controlada FSC ou Fuentes Controladas PEFC.

Finalmente, o BEI considera que, de acordo co Decreto 52/2014 de Galicia, polo que se regulan as instrucións xerais de ordenación e de xestión de montes de Galicia, os propietarios ou xestores das explotacións forestais deben formar parte dun programa de certificación forestal (por exemplo, FSC/ PEFC) a partir de 2020. Para o BEI, de acordo coa lexislación vixente sobre montes en Galicia (Lei 7/2012 e Decreto 52/2014), a partir do ano 2020 todos os propietarios ou xestores de explotacións forestais teñen a obrigación de establecer un documento técnico de xestión forestal (ou equivalente), que é un requisito necesario para obter a certificación forestal.

Propostas de liñas de traballo actuais do MR-BEI

O MR-BEI toma nota das diferentes opinións que recolleu como parte da avaliación inicial sobre cuestións tales como: dispoñibilidade suficiente de biomasa no ámbito rexional, alcance dos sistemas de certificación e falta de claridade sobre as obrigacións derivadas da normativa aplicable. O MR-BEI levará a cabo unha revisión de conformidade co fin de valorar e documentar o cumprimento por parte do BEI do marco regulamentario aplicable, no contexto da avaliación e a supervisión deste proxecto.

Por que nos debe interesar particularmente este proxecto?

Porque do éxito ou fracaso do mesmo e doutros proxectos similares dependerá en gran medida o futuro do monte galego, e en particular, o mantenmento da biodiversidade.

Desde o noso punto de vista, o Banco Europeo de Investimentos (BEI) non debería outorgar o préstamo ao proxecto de construción da planta eléctrica de biomasa de Greenalia en Curtis, A Coruña, España, porque:

  • Non é correcto que a Lei 7/2012 de Galicia obriga a recollida de residuos de biomasa do bosque como alega o BEI na súa análise do proxecto.
  • A eficiencia enerxética da planta é mínima (apenas un 35,6% de eficiencia bruta) co cal o custo económico está por encima do propio limiar económico do BEI (como o BEI mesmo constata).
  • A xustificación do BEI “do proxecto cun beneficio adicional, en forma de prevención de incendios forestais”, é moi cuestionable. A mercantil promotora pretende queimar biomasa de eucalipto e piñeiro de plantacións que a propia entidade manexa. Os monocultivos industriais de eucalipto e piñeiro son segundo expertos “a raíz da problemática incendiaria en Galicia”, “pirófitos” e de “alta combustibilidade”.
  • Contrario ao que indica o BEI, para a biomasa forestal residual sí existe un importante mercado en Galicia, están a recollerse grandes volumes de biomasa forestal residual para plantas de enerxía xa existentes en Galicia e para a produción de pellets e achas de madeira, tanto para o consumo doméstico como para a exportación.
  • A cantidade de biomasa residual forestal necesaria anualmente para a central (ao redor de 500.000 t) excede enormemente o volume que se pode cultivar técnica e ambientalmente na rexión. Por tanto solicítase a revisión do crédito e no seu caso, a súa retirada, pois o proxecto significa máis impactos negativos ambientais e para o clima que os que di solucionar.
  • Insuficiente e inadecuada avaliación do impacto ambiental para garantir a fertilidade dos chans das parcelas afectadas tras a extracción da biomasa.

Nas áreas atlánticas de Galicia, fortemente deforestadas e coas características edáficas predominantes nos chans de Galicia, a retirada de materia vexetal dos montes, para calquera finalidade, leva aparellada:

  • a ruptura do ciclo da materia e enerxía destes sistemas.
  • o progresivo empobrecemento en nutrientes do chan, cuestión problemática en países como Galicia, no que a fertilidade natural dos chans é baixa.
  • a progresiva diminución da cantidade de Materia Orgánica (M.O.) dos chans, o cal repercute negativamente na fertilidade e na resposta destes medios fronte á erosión, pois a M.O. proporciona estrutura e porosidad ao horizonte (á capa superficial) dos chans. É ben coñecido polos edafólogos que os chans con baixo contido en M.O. son moito máis susceptibles aos fenómenos erosivos (formación de cárcavas ou “bad lands”) que os que teñen maior contido en M.O.
  • é contraria ao funcionamento do chan como sumidoiro de CO2, pois elimina unha gran parte (senón todo, dependendo do método que se aplique) a achega de materia orgánica que debería de efectuar a cuberta vexetal á parte superficial do chan e acelera o proceso de mineralización (oxidación) da M.O., coa consecuente liberación de CO2 á atmosfera, debido ao incremento de radiación solar que experimenta a superficie do terreo nas semanas seguintes á eliminación dos restos.
  • a propia cuberta vexetal e os restos de tallas actúan como barreira física ante períodos prolongados de choivas fortes ou puntuais de maneira torrencial.
  • as áreas arborizadas e non arborizadas cubertas por matogueiras son o hábitat dun gran número de especies (animais, vexetais, briofitas, liquenáceas, fúngicas, etc.); o seu tratamento desde un punto de vista estritamente produtivo (biomasa), con alteracións periódicas dos seus atributos, diminúe as súas características biolóxicas e a súa capacidade para albergar estas especies.
  • A colleita das árbores e a pretendida retirada de residuos forestais para o aproveitamento enerxético de biomasa a gran escala realízase nas plantacións con maquinaria pesada (harvester, maquinas empacadoras, etc.). As máquinas compactan e destrúen os chans, as micorriza, provocan erosión do chan e afectan/contaminan aos sistemas hídricos (superficiais e subterráneos), o abastecemento de auga potable, etc.
  • Polos grandes volumes de biomasa necesarios, a queima de biomasa a gran escala en plantas como a de Greenalia en Curtis con 550.000 toneladas de biomasa por ano, promove a ampliación dos monocultivos de árbores – eucalipto e piñeiro (extensión de plantacións de monocultivos en grandes áreas).
  • Estas empresas (ou as súas subsidiarias, inversionistas etc.) apodéranse de grandes extensións de terras para establecer os monocultivos industriais de árbores, directamente mediante a compra, o arrendamento de terras a longo prazo, ou doutras formas indirectas (contratos de abastecemento etc.).
  • Prodúcese un acaparamento de terras que deixan de cumprir as súas funcións básicas para dedicarse ao monocultivo forestal.
  • A xeración de enerxía a partir de biomasa non é neutra en emisións como alegan a industria e a Comisión europea. Utilízase moita enerxía fósil para manexar as plantacións/bosques, cultivar, transportar e triturar a madeira. Cortar madeira e queimala en plantas eléctricas significa a liberación inmediata de toda o carbón almacenado na biomasa. En cambio, as novas árbores necesitan segundo o sistema aplicado moitos anos/décadas de anos para crecer e fixar outra vez o carbono na biomasa (ou sexa leva por adiante unha débeda de carbono). Ver por exemplo, a carta de 800 científicos dirixida á a Unión europea:
  • http://www.pfpi.net/wpcontent/uploads/2018/04/ UPDATE-800- signatures_ Scientist- Letter- on- EU- Forest- Biomass.pdf

Alguén dubida, á vista das fotografías seguintes, que Greenalia non vai a xerar electricidade a partir dos restos de cortiza?

3
Fonte: Verdegaia, twitter

2
Fonte: Verdegaia, twitter

Galería

A ONU chama a atención ao Estado español polo abandono das presas mineiras de San Finx

Esta semana o Estado español someteuse en Xenebra á súa terceira volta no Exame Periódico Universal (EPU), un mecanismo do Consello de Dereitos Humanos das Nacións Unidas que, desde 2005, examina periodicamente a situación dos dereitos humanos en todos os países do mundo. Entre estes dereitos, inclúense os dereitos ambientais.

Aínda que este ano a revisión do Estado español centrouse na situación en Cataluña, o relatorio da Oficina do Alto Comisionado das Naciones Unidas para os Dereitos Humanos tamén recolleu os apelos a garantir “o respecto dos dereitos ambientais mediante a supervisión e a restauración adecuadas das instalacións que requiran atención urxente, en particular as presas de estériles mineiros abandonadas”.

O relatorio do Alto Comisionado referiu un informe dunha das entidades con estatuto consultivo especial ante a ONU que ilustrara esta situación co exemplo do caso das presas de residuos mineiros das Minas de San Finx, en Lousame, que están sendo obxecto dunha investigación ante o Comité de Cumprimento da Convención de Aarhus, tamén dependente das Nacións Unidas.

O informe indica que no caso das presas mineiras de San Finx, que agora a Xunta pretende facer pasar por embalses hidroelétricos, “unha falla implicaría impactos ambientais e humanos significativos”, asinalando ademais como as autoridades autonómicas “obstruíron o acceso a información ambiental crítica”.

O relatorio da Oficina do Alto Comisionado das Naciones Unidas para os Dereitos Humanos (A/HRC/WG.6/35/ESP/3) pode ser descargado da web da ONU en casteláninglésfrancésrusochinés e árabe. A referencia ás presas de residuos mineiros áchase na páxina 3 (parágrafo 18).

ONU

Galería

A falla de restauración e a contaminación dos cauces fluviais, consecuencia dos antigos labores mineiros de Touro, sacan as cores á Xunta de Galicia en Bruxelas

Touro fíxose ver e oír no día de hoxe en Bruselas, na sede da Comisión de peticións do Parlamento europeo. A contaminación producida pola falla de restauración das antigas minas de Touro estivo moi presente gracias ás peticionarias, que deron voz á veciñanza.

A casuística da mina de Touro, así como a situación xeral da minería en Galicia, xa ten sido abordada con anterioridade nas institucións europeas, non só a través de peticións, senón tamén a través da Comisión ou mediante preguntas no pleno do Parlamento.  Nesta ocasión, as peticións chegan da man da iniciativa do grupo dos Verdes- Alianza Libre Europea, a través de Ana Miranda, que ademáis facilitou a participación dun grupo máis amplo e a celebración dun encontro de análise e debate cos grupos políticos e os colectivos veciñais. A intervención dos peticionarios, que representaron ás asociacións Petón do Lobo (Petición n.º 0174/2018), Cova Crea (Petición n.º 1194/2017) e Mina Touro – O Pino NON (Petición n.º 0386/2018) foi moi convincente e estivo moi ben argumentada e documentada.

A pesar da oposición do eurodeputado do Partido popular e do representante da Comisión, o Parlamento estivo moi receptivo ás peticións defendidas pola veciñanza afectada pola mina de Touro. As tres peticións fican abertas para o seu seguimento e avaliación.

Temos que agradecer especialmente o gran traballo de Luis Gallardo Zafra, María del Pilar Sampedro Laranga, Isabel Vila e Iria Ares Méndez.

Para máis información sobre o tratamento da problemática mineira de Touro no Parlamento europeo:

6.jpg
As peticionarias Iria Ares Méndez, Mª del Pilar Sampedro Laranga e Luis Gallardo Zafra no día de hoxe, na sede da Comisión de peticións do Parlamento europeo (Bruselas)

26.jpg
Isabel Vila, veciña de Touro e representante da Plataforma Mina de Touro -O Pino Non, durante a súa intervención no día de hoxe na Comisión de peticións do Parlamento europeo.

3.jpg
Luis Gallardo Zafra, veciño de Touro e representante da asociación galega Cova Crea, durante a súa intervención no día de hoxe na Comisión de peticións do Parlamento europeo.

5.jpg
Mª del Pilar Sampedro Laranga, veciña de Touro e representante da asociación ambiental e cultural Petón do Lobo, durante a súa intervención no día de hoxe na Comisión de peticións do Parlamento europeo.

7.jpg
Iria Ares Méndez, veciña de Touro e representante da Plataforma Mina de Touro -O Pino Non, durante a súa intervención no día de hoxe na Comisión de peticións do Parlamento europeo.

17.jpg
Tatjana Ždanoka

24.jpg

21.jpg
Cristina Maestre Martín de Almagro 

19.jpg
Diana Riba i Giner

 

23.jpg
Margrete Auken

15.jpg
O representante da Comisión europea

22.jpg

1.jpg
Dolors Montserrat, presidenta da Comisión de peticións

11.jpg
A contaminación dos cauces fluviais de Touro

12.jpg
Os efectos da drenaxe áceda de mina nos cauces fluviais de Touro

14.jpg

9.jpg

8.jpg

111
As peticionarias Iria Ares Méndez, Mª del Pilar Sampedro Laranga e Luis Gallardo Zafra no día de hoxe, na sede da Comisión de peticións do Parlamento europeo (Bruselas). Isabel Vila, veciña de Touro e representante da Plataforma veciñal Mina de Touro -O Pino pechou a quenda de intervencións.

 

 

 

Galería

O debate sobre a mina de Touro trasládase á Comisión de peticións do Parlamento europeo

Por terceira vez nos últimos dous anos, a problemática sobre a controvertida mina de Touro será trasladada ás institucións europeas. Nesta ocasión, tres representantes de distintos colectivos da rede Contraminacción, entre os que se atopa a Plataforma Veciñal Mina Touro – O Pino NON, e as asociacións de Petón de Lobo e Cova Crea, terán ocasión de defender ante a Comisión de Peticións do Parlamento Europeo as súas reclamacións sobre a afectación do proxecto de extracción de cobre a ceo aberto que actualmente tramita a empresa Cobre San Rafael, así como a falta de transparencia por parte da Xunta de Galicia no procedemento. Así mesmo, tamén se cuestiona a restauración do territorio afectado pola antiga explotación, pechada fai máis de trinta anos, en particular o dano causado á calidade das augas tras o seu paso pola mina. En directa relación coas políticas europeas, atópase a afectación a explotacións agrarias beneficiarias da Política Agraria Común (PAC), dado que a actividade mineira podería afectar aos acuíferos e as balsas poderían ser perigosas para explotacións leiteiras lindeiras.

Para a admisión a trámite das tres peticións, a comisión do Parlamento Europeo tivo en conta, entre outras cuestións, que a Directiva sobre residuos da minería (Directiva 2006/21/CE do Parlamento Europeo e do Consello, do 15 de marzo de 2006, sobre a xestión dos residuos de industrias extractivas e pola que se modifica a Directiva 2004/35/CE – Declaración do Parlamento Europeo, do Consello e da Comisión (DO L 102 de 11.4.2006, pp. 15-34)) establece a obriga de que as autoridades competentes garantan que os residuos de extracción se xestionen dun xeito que non supoña perigo para a saúde das persoas e sen utilizar procesos ou métodos que poidan danar o medio ambiente e, en particular, supoñer riscos para a auga, o aire, o chan, a fauna ou a flora, sen causar molestias debidas ao ruído ou os malos cheiros e sen afectar negativamente a paisaxe nin a lugares que presenten un interese especial. Doutra banda, tamén fai referencia a Comisión de Peticións áDirectiva marco sobre a auga (Directiva 2000/60/CE do Parlamento Europeo e do Consello, do 23 de outubro de 2000, pola que se establece un marco comunitario de actuación no ámbito da política de augas (DO L 327 de 22.12.2000, pp. 1-73)), que esixe que as autoridades competentes, no contexto do plan hidrolóxico de conca pertinente, determinen as repercusións da actividade humana no estado das augas superficiais e das augas subterráneas, e adopten as medidas necesarias para acadar os obxectivos ambientais para todas as masas de auga.

A situación actual da mina de Touro, con constantes episodios de contaminación de augas e de ausencia de restauración ambiental do espazo degradado pola actividade dos anos 80, evidencia unha clara vulneración das directivas europeas mencionadas, así como da Directiva 2004/35/CE do Parlamento Europeo e do Consello, do 21 de abril de 2004, sobre responsabilidade ambiental en relación coa prevención e reparación de danos ambientais.

Imagen2

Se nin en máis de dous anos de tramitación do novo proxecto extractivo, nin en máis de trinta desde o cesamento na actividade mineira, as autoridades galegas e españolas non souberon ou non quixeron poñerlle remedio a unha situación xa insustentable de grave dano ao medio ambiente, terá que ser a Unión Europea quen tome cartas no asunto. Por este motivo, as persoas encargadas de defender mañá as peticións, insistirán en que estas permanezan abertas e que, dado que estamos ante un caso sistémico, igual que o das minas de San Finx en Lousame ou moitas outras ao longo da nosa xeografía, e que o Parlamento Europeo envíe unha «Fact Finding Visit» ou visita de investigación a Galicia, para poder inspeccionar in situ a situación de deixamento na que a nosa Administración tennos sumidos.

No caso da Plataforma Veciñal Mina Touro – O Pino NON, a petición fora presentada en 2018 co apoio da eurodeputada Lida Senra. Ao non conseguir esta manter o seu escano tras as eleccións ao Parlamento Europeo da pasada primavera, foi outra eurodeputada galega, Ana Miranda, quen tomou o relevo para manter a mina de Touro no punto de mira da Eurocámara.

A intervención dos peticionarios, que representarán ás asociacións Petón do Lobo (Petición n.º 0174/2018), Cova Crea (Petición n.º 1194/2017) e Mina Touro – O Pino NON (Petición n.º 0386/2018), está programada para as 14:30 horas do martes 12 de novembro. Pode seguirse en directo a través da seguinte ligazón:

https://www.europarl.europa.eu/ep-live/es/committees/video?event=20191111-1500-COMMITTEE-PETI

As tres peticións permanecen abertas a adhesións.

Imagen1

Galería

As minas de San Fins de Lousame, de novo no Parlamento europeo

No día de hoxe a problemática das minas de San Fins, no municipio coruñés de Lousame, estivo presente na orde do día da Comisión de Peticións do Parlamento europeo en Bruselas.

Sobre as 11:30 horas debatíase de novo a petición 59/2017, relativa á falla de información, á falla de seguridade e a contaminación das presas mineiras de San Fins. A petición presentada no seu día pola asociación ambiental e cultural Petón do Lobo, xa fora defendida o 11 de xullo de 2018 no seo desta Comisión, por Xosé Manuel Romarís Cercós, quen conseguira que a petición ficara aberta á espera de novos informes.

Nesta ocasión a defensa da petición foi asumida por Joám Evans Pin, quen compartiu cos presentes datos técnicos emitidos por persoal experto, sobre da contaminación dos cauces fluviais de San Fins e a falla de restauración das antigas labores mineiras.

O poñente manifestou a falla de dilixencia do departamento de minas da Xunta de Galicia, que aínda a tarde anterior remitira os informes solicitados no seu día pola Comisión europea tras o primeiro debate da petición no ano 2018, impedindo con esta actuación extemporánea que os mesmos foran examinados co debido detalle polas persoas afectadas e eurodeputadas interesadas, e co posible prexuizo derivado da indefensión provocada pola falla de información.

Joám Evans tamén chama a atención sobre as conclusións do informe tardío aportado polo departamento de minas da Xunta de Galicia, que dirixe Bernardo Tahoces. O informe sorpresivamente alude a que as presas mineiras abandonadas foron construidas con fins eléctricos e non mineiros, con unha clara intención de obviar o control da Comisión de peticións e «burlar» a transparencia, a falla de información veraz, a seguridade xurídica, o principio de igualdade e contradicción das partes nos procedementos administrativos, e en definitiva ao noso xuizo, «terxiversar con mentiras» un sistema democrático baseado no principio de legalidade e de responsabilidade dos poderes públicos. O que sería un gran motivo para pedir xa desde aquí a dimisión do responsable de minas da Xunta de Galicia.

No Inventario de Balsas mineiras encargado pola Xunta de Galicia no ano 1999 xa figuraban as balsas mineiras de San Fins. Tampouco se fixo unha avaliación medioambiental e a cidadanía nunca tivo a oportunidade de participar no procedemento de reapertura desta mina no ano 2010. Todo isto engadido á contaminación existente, á falla de restauración das actividades mineiras anteriores e á falla de supervisión das empresas mineiras responsables que non se deixa ao azar. Semella existir unha intencionalidade clara e manifesta de incumprir a normativa europea, española e galega por parte do departamento de minas da Xunta de Galicia, en favor das empresas mineiras.

No debate participaron as eurodeputadas María Soraya Rodríguez Ramos, Tatjana Zdanoka, Yana Toom, Cristina Maestres Martín de Almagro e Margrete Auken, que reprocharon á Xunta o seu desleixo en relación ás minas de San Fins. Incluso pediron a formación dunha comisión de investigación para que supervisara in situ a falla de restauración mineira e a contaminación.

Destacou a posición do ex ministro do Interior, Juan Ignacio Zoido, partidario de arquivar a petición.

A petición queda aberta á espera do informe da Comisión europea. Cómpre destacar o importante traballo que realizou a eurodeputada Ana Miranda e o BNG no Parlamento europeo a través do grupo Verdes-ALE para que a petición puidera ser tratada no día de hoxe.

 

 

 

 

 

 

 

 

Galería

Lenta pero segura, así avanza a tramitación das Peticións galegas presentadas no Parlamento europeo, relacionadas co proxecto mineiro de Touro

A Eurocámara dálle un pulo a unha Petición sobre a mina de Touro, despois de que na reunión de Coordinadores da Comisión de Peticións celebrada na xornada de hoxe, gañara a proposta da eurodeputada galega Ana Miranda, partidaria de continuar coa súa tramitación.

A asociación galega Cova Crea, a entidade que presentou a petición, dispón agora dun prazo de dous meses para aportar nova información.

A peticionaria solicita a Eurocámara unha visita de investigación sobre o terreo, para comprobar in situ, a afección da drenaxe áceda de mina aos ecosistemas e aos cauces de Touro.

Lémbralle asimesmo á Comisión de Peticións, o fracaso da rexeneración ambiental financiada ao abeiro do programa Interreg da Comisión europea.

Screenshot_2018-07-12-16-33-58
A eurodeputada galega Ana Miranda nunha intervención na Comisión de Peticións da Unión europea

Financiamento público da Unión Europea para a recuperación de chans degradados pola antiga actividade mineira de Touro

Existe ademais a posibilidade da existencia de financiamento público dá Unión europea para a restauración dos antigos labores mineiros e a posibilidade de que esta restauración non acadase os obxectivos propostos. Así nun dos carteis situados no lugar figura o financiamento con cargo ao programa INTERREG da Unión europea, para un proxecto denominado Phytosudoe (Recuperando chans contaminados no suroeste de Europa a través da Fitoxestión).

Tamén insta á Comisión para que obrigue á Dirección xeral de Enerxía e Minas a cumprir coa normativa relativa á restauración dos espazos mineiros degradados.

drenaxe áceda mina
Drenaxe áceda de mina nun ecosistema fluvial

DRENAXE ACEDA DE MINA

Tanto o regato Pucheiras como o río Portapego presentan concentracións anómalas de metáis pesados. O Pucheiras moviliza a meirande parte do cobre, seis veces por enriba da media anual que fixan as Normas de Calidade Ambiental. O mesmo ocorre co Portapego que presenta un pH hiperácedo, mil veces superior ao mínimo recomendado para as augas de consumo.

 

A Comisión, reacia a tramitar as peticións relacionadas coas actividades mineiras

Tal vez por motivos de economía procesal e o principio de subsidiariedade, a Comisión adoita informar negativamente as peticións presentadas pola cidadanía europea. Considera que son as autoridades locais as máis idóneas para resolver os problemas e deriva ás persoas peticionarias aos Tribunais nacionais.

Esta costume do executivo comunitario tende a desvirtuar o contido do Dereito de Petición.

O Dereito fundamental de Petición conságrase nos artigos 20, 24 e 227 do Tratado de funcionamento da Unión Europea (TFUE) e no artigo 44 da Carta de Dereitos Fundamentais da Unión Europea, polo que o mesmo non debe ser desvirtuado pola actuación da Comisión.

descarga.jpg

 

Galería

Hérpetos e eucaliptos, compatibles? Pois non

Nesta semana coñecíamos que a eurodeputada galega Lidia Senra denunciaba na Comisión europea, o perigo que o eucalipto supoñía para especies protexidas polo Convenio de Berna, relativo á conservación da vida silvestre e do medio natural de Europa.

Entre eses animais máis susceptibles á acidificación dos solos producida polos eucaliptos está a píntega común ou salamátiga. A píntega ou salamántiga común ten unha subespecie de seu en Galicia, a Salamandra salamandra gallaica.

Para evitar seren atacadas por outros animais, a súa pel contén pequenas cantidades de substancias tóxicas (pezoña).

Pero como afecta a eucaliptización a estes animais?

Os eucaliptos consomen bastante auga debido a súa elevada evapotranspiración. Ademais son moi selectivos cos nutrintes que escollen do chan. Entre eses minerais que acaparan do chan en concentracións importantes está o calcio. Isto produce un descenso importante do pH e a conseguinte acidificación dos solos. Ao quedarse o chan sen calcio, libéranse importantes concentracións de aluminio coa conseguinte toxicidade para as plantas. As plantas e os animais atópanse de súpeto, con que as condicións dos ecosistemas xa non son as adecuadas para a súa supervivencia.

1112.jpg
O eucalipto produce unha perda de calcio importante nos solos e un incremento da concentración de aluminio

Os solos ácedos crían moitos fungos que xeran un entramado de micelios ou filamentos brancos que producen a impermeabilización do solo. É o fenómeno coñecido como water repellency, que impide que a auga se filtre. Aumenta así a escorrentía superficial e a erosión laminar.

En Galicia milleiros de hectáreas de solos están perdendo as súas propiedades naturais por mor dos eucaliptos. Ademais deixan de ser espazos adecuados para o desarrollo da flora, da fauna, a auga e a súa capacidade produtiva a longo prazo.

Os produtores forestais e a industria minimizan a importancia destes impactos cando non debera ser así, porque a consecuencia é un atentado ecolóxico de primeira magnitude.

A Xunta de Galicia debera analizar as consecuencias da súa política expansionista dos eucaliptos e mudar drásticamente as políticas con respecto a estes, xa que está a ser cómplice do que podería ser un atentado ecolóxico sen precedentes na nosa historia.

9
Píntega común ou salamátiga

 

Galería

A Comisión de Peticións do Parlamento europeo tramita varias peticións sobre a mina de Touro

  • Notable incremento das peticións da cidadanía galega ante o Parlamento europeo e numerosas adhesións individuais ás xa presentadas, a consecuencia do rexeitamento social ao proxecto extractivo de Touro –O Pino.
  • A Comisión de Peticións está a tramitar a máis recente delas, a petición n. º 386/2018, presentada pola Plataforma veciñal MINA TOURO O PINO NON.
  • O Parlamento europeo tramita outras dúas peticións, a petición n. º 1194/2017 e a n. º 174/2018, presentadas por outras entidades ambientalistas galegas.

A Plataforma veciñal de Touro –O Pino pide que se restaure o emprazamento da antiga mina ao descuberto de Touro que estivo activa entre 1973 e 1986. A necesidade da resturación xustifícase polos seus efectos adversos sobre o medio ambiente, en particular a posible contaminación das augas do río Ulla e a ría de Arousa. Alerta tamén da afección do proxecto extractivo a zonas da rede Natura 2000 no Pino.

1
Parlamento europeo

As outras peticións fan fincapé nas características da empresa promotora, nos impactos do proxecto e na falla de información. Así Cobre San Rafael S. L, creada hai dous anos, isto é, o 13/06/2016, filial da empresa matriz Atalaia Mining e cun escaso capital social de 5.000 euros pretende extraer cobre dunha mina situada no municipio de Touro, na Coruña, que ocuparía 689 hectáreas, das cales 492 son hoxe en día masa forestal e terreo agrario.

Entre os problemas específicos que plantexan as peticións están os impactos do proxecto extractivo na base territorial das explotacións agrarias beneficiarias da PAC, a desaparición de ata 20 mananciais de auga e as reservas que abastecen polo menos a un cento de vivendas e explotacións gandeiras. Tamén preocupa moito a afección a outros mananciais próximos ás zonas previstas para depósitos de estériles e sobre todo ao río Ulla, espazo natural de Rede Natura, e que na súa desembocadura, na ría de Arousa, xera miles de postos de traballos no sector marisqueiro e acuícola.

As peticións tamén recollen o malestar e a alarma social xerada pola permanencia na zona de balsas de estériles con diques de 2.806 e 3.187 metros de lonxitude e alturas de ata 81 metros, que se encapsularían ao final da súa vida útil. No caso de fallar estes diques, o estudo de impacto ambiental recoñece que terían consecuencias moi altas en canto a perdas de vidas humanas, danos ao medio ambiente e perdas económicas. A preocupación social esténdese aos dous depósitos de residuos estériles e catro vertedoiros, que ocuparán en total case 300 hectáreas próximas ás vivendas. Ademais o depósito de estériles entre Arinteiro e Vieiro podería converterse, a falta de datos do proxecto, nunha enorme balsa de lodos de ata 50 millóns de metros cúbicos de residuos estériles de mina, con risco para a vida das persoas residentes nas poboacións próximas en caso de rotura. Neste tipo de balsas existe o risco de rotura dos diques de contención con consecuencias potencialmente moi graves con graves perdas económicas e a deterioración dos ecosistemas.

As tres peticións figuran arestora abertas á adhesión da cidadanía, que desexe presentarlles o seu apoio, a través da web da Comisión de peticións do Parlamento europeo.

7777.png
Fotograma do documental «Minaría Non»

Galería

A voracidade do extractivismo, a especulación e o Horizon 2020

No día de hoxe unha representación da Rede Contraminacción de Galicia estivo a falar no Parlamento europeo sobre a minaría destructiva, o extractivismo e os impactos socio –ambientais que están a xerar proxectos de megaminería contaminante que afectan a Galicia, Portugal, España, Francia, Finlandia…etc.

Así, ás 15 horas comezaba no Parlamento europeo a xornada titulada “Minerías. O novo desafío extractivista. Como os negocios mineiros poñen en perigo as cidades, o emprego e o medioambiente”, e na que participaban colectivos como Ecoloxistas en Acción de Andalucía, Coordinadora NON á Mina – Por un Mundo Rural Vivo (Salamanca), Non á mina no val do Choia (Ávila), Non á mina na serra de Xemas (Avila), Ecoloxistas en Acción de Cantabria (Cantabria), Plataforma A Raia sen mina (Cáceres), Contraminacción de Galicia…etc.

1.jpg
Representación de Galicia en Europa

Case ao mesmo tempo o antropólogo e sindicalista Adolfo Naya, nun artigo de opinión (“Coñece ao teu inimigo”: Non á mina de Touro-O Pino) publicado nun medio dixital galego, desenmascaraba e amosaba sen reparos (aínda que con valentía, non mencionaba a todos eles), a faciana dos principais responsables do extractivismo galego.

Proxectos mineiros como o de Corcoesto, Lousame, Touro, Triacastela…., operan desde políticas e marcos xurídicos que favorecen a especulación, a depredación, a fraude e a acumulación por desposesión de inxentes cantidades de recursos naturais para favorecer a acumulación de capital a favor das multinacionais depredadoras do territorio; en detrimento das comunidades locais que os habitan e que son desposeídas, a través de marcos xurídicos agresivos e violentos, dos seus medios de vida e dos recursos naturais do seu espazo vital.

Dentro destes marcos xurídicas agresivos está o programa Horizon 2020 da Unión Europea. Horizon 2020 é o programa de investigación e innovación máis grande da UE con case 80 mil millóns de € de fondos dispoñibles durante 7 anos (2014 a 2020), ademais do investimento privado que en teoría atraerá este diñeiro. Promete máis avances, descubrimentos e novidades mundiais ao levar grandes ideas do laboratorio ao mercado.

Sen embargo ten unha cara escura; e así, entre os seus obxectivos fixámonos con preocupación no seguinte parágrafo:

Marine and maritime research for Blue Growth will be implemented through a strategic and coordinated approach across all challenges and priorities of Horizon 2020. It will aim at unlocking the potential of resources from seas, oceans and inland waters for different uses and across the range of marine and maritime industries, while protecting the environment and adapting to climate change. Blue Growth will support sustainable growth in the marine and maritime sectors, through sustainable exploitation of marine resources for healthy, productive, safe, secure and resilient seas and oceans.

Este programa de investigación mariña que apoia o chamado Crecemento Azul non é outra cousa, que invertir cartos na procura da explotación dos recursos minerais do fondo do mar. Segundo a Comisión Europea sería preciso desbloquear o potencial de recursos dos mares, océanos e augas interiores. Así o Crecemento Azul é apoiar a explotación e a depredación dos fondos mariños dunha forma ambientalmente sostible e compatible co cambio climático. E para adornar todo isto falan de tecnoloxías habilitadoras e industriais, que estarían interconectadas a través dun sistema de mercado.

Na práctica é outra opción do extractivismo, ese mecanismo tradicional de saqueo e apropiación dos recursos naturais dun territorio e promover a mercantilización de ámbitos cerrados ata agora ao mercado, como é neste caso, a explotación mineira dos fondos mariños.

Como ben dicía David Harvey: “a perversa alianza entre os poderes do Estado e os comportamentos depredadores do capital financeiro constitúe o pico e as garras dun capitalismo buitresco que exercita prácticas caníbales e desvalorizacións forzadas”. Mentras, adornan os textos xurídicos dos máis altos valores da democracia con desvergoña absoluta e arrogancia; plasmando en normas urxentes, extraordinarias, especiais ou estratéxicas, os desexos voraces do imperialismo totalmente deshumanizado, que nega os dereitos fundamentais e máis elementais inherentes á dignidade do ser humano.

En Galicia cada vez son máis frecuentes os exemplos de normas destas características: agresivas, deshumanizadas, violentas, depredadoras do territorio e dos seus recursos e restrictivas de dereitos da cidadanía. Así cómpre destacar:

  • LEI 5/2017, do 19 de outubro, de fomento da implantación de iniciativas empresariais en Galicia.
  • INSTRUCIÓN 6/2018, do 3 de agosto, da Dirección Xeral de Enerxía e Minas, sobre acceso á información pública en materia de minas.
  • DECRETO legislativo 1/2015, de 12 de febrero, por el que se aprueba el texto refundido de las disposiciones legales de la Comunidad Autónoma de Galicia en materia de política industrial.
  • DECRETO 143/2016, do 22 de setembro, polo que se aproba o Regulamento da Lei 2/2016, do 10 de febreiro, do solo de Galicia.
  • DECRETO 83/2018, do 26 de xullo, polo que se aproba o Plan básico autonómico de Galicia.
  • ANUNCIO do 1 de outubro de 2018, da Secretaría Xeral Técnica da Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda, polo que se somete a información pública o anteproxecto de Lei de ordenación do territorio de Galicia.

Por iso, e en consoancia co artigo de Adolfo Naya, é moi importante que a cidadanía saiba e coñeza quen está detrás destas normas e destas políticas depredadoras da dignidade humana.

7777
Megaminería contaminante e depredadora do territorio e dos seus recursos

Galería

O desleixo da Xunta de Galicia en relación ás presas mineiras de Lousame, a debate no Parlamento europeo

Eran ao redor das 16 horas dun mércores 11 de xullo de 2018, e en Bruselas, na Comisión de peticións do Parlamento europeo, debatíase sobre a petición 59/2017, relativa á falla de información, á falla de seguridade e a contaminación das presas mineiras de San Fins, no municipio de Lousame.

En representación da asociación Petón do Lobo (a peticionaria) interviña Xosé Manuel Romarís Cercós, quen nunha exposición clara e consisa, amosaba a problemática das presas mineiras.

Screenshot_2018-07-12-16-43-08.png
Xosé Manuel Romarís durante a súa intervención en Bruselas, na sede do Parlamento

«A persistencia e abandono das presas e a falta de aplicación das normas europeas en materia de xestión de residuos mineiros provocou a continuidade na degradación e contaminación dos espazos circundantes, feito sobradamente coñecido pola Administración. Nun informe ambiental de 27/10/2010 realizado polo departamento de medio ambiente da Administración galega a pedido da administración de augas, indicábase “que a explotación mineira alterou de forma moi importante a zona de policía, a servidume de paso, marxe e leito do río da Mina de San Finx, debido principalmente á creación dun vertedoiro e por arrástrelos que esta ocasionou, os cales chegaron a colmatar totalmente o leito do río á súa altura”. Continúa indicando que a explotación “ocasionou a perda total da ictiofauna do río así como da maioría de macrófagas acuáticas, xa que non vai a el ningún outro vertedura industrial que puidese causar estes danos. Ademais, os afluentes deste río non afectados pola mina, contan coa presenza de ictiofauna”. No informe “conclúese que a reapertura da mina implicaría un empeoramento da área afectada e impediría a recuperación natural dá zona”. Non só se aprobou a reapertura da mina con proxectos de explotación e restauración que non se someteron ao trámite de impacto ambiental preceptivo, senón que en base a leste e outros informes a administración de augas mesmo aprobou unha concesión de aproveitamento de augas, que necesariamente tería que esixir o cumprimento do condicionante de avaliación ambiental imposto na resolución de transmisión de dereitos de 2008».

Galería

O vindeiro 11 de xullo a Comisión de Peticións do Parlamento europeo debatirá sobre as minas de San Fins, en Lousame. Os temas principais: a falla de información e o desleixo da Xunta de Galicia en canto á ausencia de restauración das antigas labores mineiras, a contaminación e a seguridade das presas

Era o 31 de xullo de 2015 cando o Consello da Xunta de Galicia daba luz verde á reactivación da mina de wolframio de San Fins de Lousame. A reactivación das labores mineiras produciríase sobre o escenario das antigas labores, abandonadas no seu día, e sobre as que non se levara a cabo restauración algunha. A mercantil Tungsten San Fins, do Grupo Sacyr, solicitaba a Augas de Galicia autorización para verquer ao río San Fins, ao redor dun millón de metros cúbicos anuais de augas residuas mineiras procedentes de galerías inundadas e de escorrentía das entulleiras. Estas augas ácedas e con altos contidos de metáis pesados, serían verquidas previo tratamento ao río San Fins, tributario do río Vilacoba e rematarían na ría de Noia. Segundo as analíticas de Augas de Galicia a contaminación por metáis pesados indicaban que mesmo a 1,5 km augas abaixo da mina os níveis de Cd (cadmio), Cu (cobre) e Zn (cinc) disoltos superan os límites máximos fixados nas Normas de Calidade Ambiental.

parlamento ue
Comisión de Peticións do Parlamento europeo

Augas de Galicia requería a Tungsten San Fins para que se fixera cargo das presas mineiras abandonadas, non inscritas no rexistro de balsas e presas mineiras da Xunta de Galicia, e que como consecuencia da antiga explotación mineira, atópanse colmatadas de sedimentos procedentes das entulleiras e con fallos de seguridade.

A empresa Tungsten San Fins nega, aínda a día de hoxe, calquer responsabilidade sobre as presas existentes e rexeita facerse cargo da súa limpeza e de calquer plan de restauración da área afectada polas antigas minas.

presa mineira lousame
Deficiente estado dunha das presas mineiras de San Fins, Lousame

Neste esceario a Asociación Petón do Lobo solicitaba a Dirección Xeral de Enerxía e Minas a execución do plan de restauración mineira e o acceso a este documento e ao documento de avaliación ambiental.

O silencio da Dirección Xeral de Minas de facilitar a documentación solicitada levaría a esta asociación a presentar unha reclamación ao abeiro do Comité Aarhus da ONU. A reclamación sería admitida en marzo deste ano e hai seis meses para resolver por parte deste organismo.

Hoxe en día todo segue igual: as entulleiras, as presas colmatadas de sedimentos, a contaminación no río, a ausencia de información…etc; agás que a actividade mineira non chegou a reactivarse pola falla de asunción de responsabilidades ambientais por parte da empresa promotora. Os datos do Plan de Control de Verquidos da Xunta, mostran niveis de Cadmio, axente extremadamente tóxico e canceríxeno, 20 veces superiores aos permitidos augas abaixo da explotación, mentres que o elemento está ausente augas arriba da mina.

A Dirección Xeral de Enerxía e Minas que dirixe Bernardo Tahoces nega responsabilidade algunha sobre as presas mineiras, ao igual que a empresa promotora, por non constar estas inscritas no correspondente rexistro como tales. Ao mesmo tempo, bordea perigrosamente a Lei unha e outra vez, para negar o acceso á documentación ambiental.

O desleixo da Consellería de Industria é absoluto. Non se producirían os problemas actuáis se a Dirección Xeral de Enerxía e Minas houbera actuado con responsabilidade ao longo dos últimos anos e houbera esixido o cumprimento da normativa vixente en materia de restauración de espazos degradados.

Agora o 11 de xullo de 2018 ábrese a porta a un novo esceario. A petición 0059/2017, sobre unha mina de wolframio de Lousame, en Galicia, será debatida no seo da Comisión de peticións do Parlamento europeo.

A petición da asociación Petón do Lobo foi admitida a trámite e incluída na orde do día da reunión que terá lugar o 11.07.2018. O seu exame está previsto aproximadamente para as 15:40 horas.

1
Minas de San Fins, Lousame

Pódese facer un seguimento en liña da retransmisión no seguinte enlace tanto en directo como en diferido a partir do día seguinte:

http://www.europarl.europa.eu/activities/committees/homeCom.do?language=ES&body=PETI